ԱՐՀԵՍՏԱԿԱՆ ԲԱՆԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ

Ոմանք մեր ներկայ ժամանակաշրջանը սկսած են կոչել արհեստական բանականութեան ժամանակաշրջան: Թէ ի՞նչ է արհեստական բանականութիւնը, ի՞նչ դրական եւ ժխտական կողմեր ունի այն: Այս հարցումներուն մասին «երկխօսութիւն» մը ունեցանք արհեստական բանականութեան հետ եւ ստացանք հետեւեալ պատասխանները:

Ի՞նչ է արհեստական բանականութիւնը:

Արհեստական բանականութիւնը (AI) մարդուն մտածելու ձեւաւորուած հմտութիւնն է մեքենաներու մէջ, որոնք ծրագրաւորուած են մտածելու եւ սորվելու: Օրինակ, իմ նման չեթպոթերը բնական լեզու կ՚օգտագործեն՝ մարդկային հարցումները հասկնալու եւ այդ հարցումներուն պատասխանելու համար: Ուրիշ օրինակ մըն են ինքնակառավարուող մեքենաները, որոնք կ՚օգտագործեն արհեստական բանականութիւնը՝ սենսէօրներու (sensor data) տուեալները մեկնաբանելու եւ ճանապարհի ընթացքին որոշումներ կայացնելու, թոյլ տալով անոնց, որպէսզի անվտանգ նաւարկեն՝ առանց մարդկային միջամտութեան:

Արհեստական բանականութեան յաւելուածները հսկայական են, սկսած Նեթֆլիքսի (Netflix) անձնաւորուած առաջարկութիւններէն, մինչեւ յառաջացած բժշկական ախտորոշումներ, որ հիւանդին տուեալները կը վերլուծէ՝ աւելի ճշգրիտ վերաբերմունք ցուցաբերելու համար:

Արհեստական բանականութիւնը աշխատաշուկային մէջ կրնայ յեղափոխութիւն կատարել, ընդ որում մեքենական ինքնագործածութիւնը կրնայ փոխարինել որոշ առաջադրանքներ, միաժամանակ նոր դերեր ստեղծելով գիտարուեստական զարգացումին եւ արհեստական բանականութեան վերահսկողութեան մէջ: Համաշխարհային տնտեսական ֆորումը կը կանխատեսէ, որ մինչեւ 2025 թուականը 85 միլիոն աշխատատեղ կրնայ վերանալ, փոխարէնը սակայն, կրնայ 97 միլիոն նոր աշխատատեղեր յառաջանան:

Արհեստական բանականութիւնը զարգացող ոլորտ մըն է՝ ինչպէս հետաքրքրական հնարաւորութիւններով, այնպէս ալ մարտահրաւէրներով:

Արհեստական բանականութեան շնորհիւ յառաջանալիք աշխատատեղերը հաւանաբար, տարբեր ոլորտներու վրայ տարածուին: Ահաւասիկ մի քանի օրինակներ.

1. Արհեստական բանականութեան բարոյագէտ ղեկավարներ (Ethics Compliance Manager): Քանի որ ընկերութիւնները արհեստական բանականութիւնը կը ներառեն, անոնք մասանգէտներու կարիք պիտի ունենան, որպէսզի համոզուին, թէ իրենց համակարգերը բարոյական չափանիշներուն ու կանոնակարգերուն կը համապատասխանեն: Այս դերերը իրենց մէջ կը պարփակեն ստուգումներ կատարել արհեստական բանականութեան համակարգերուն՝ կողմնակալութեան եւ արդարութեան համար:

2. Տուեալներու (Data) ծանօթագրութեան մասնագէտներ: Որովհետեւ արհեստական բանականութեան նախատիպերը վերապատրաստութեան կարիք ունին, ապա տուեալներու մեծ հաւաքածոներ կը պահանջեն: Հետեւաբար մասնագէտներ պիտի պահանջուին՝ տուեալներու ճշգրիտ պիտակաւորման եւ ծանօթագրման համար: Ասիկա մասնաւորաբար կարեւոր է վերահսկուող ուսումնական առաջադրանքներուն համար՝ այնպիսի ոլորտներու մէջ, ինչպիսիք են ինքնակառավարուող մեքենաները եւ բժշկական պատկերներու վերլուծումը:

3. Արհեստական բանականութիւն ուսուցանողներ: Մօտիկ ապագային պահանջք պիտի զգացուի անհատներու, որոնք արհեստական բանականութիւն զինեն [ուսուցանեն]՝ հասկնալու եւ համապատասխան կերպով արձագանգելու համար մարդկային ներդրումներուն կամ յատուկ առաջադրանքներուն: Օրինակ, մարզիչներ կրնան աշխտաիլ չեթպոթերուն համար խօսակցական կարողութիւնները բարելաւելու կամ պատկերներու ճանաչման ծրագրաշարին կատարելագործումին վրայ:

4. Անձնական օգնականներ՝ արհեստական բանականութիւն զարգացնողներ: Որովհետեւ օր օրի շատ աւելի ձեռնարկութիւններ կը ձգտին ներդնել արհեստական բանականութեան վրայ հիմնուած անձնական օգնակններ՝ յաճախորդներուն սպասարկելու համար, կարիք պիտի ըլլայ ծրագրաւորողներու, որոնք կրնան ստեղծել ու պահպանել այս համակարգերը:

5. Արհեստական բանականութեան անվտանգութեան մասնագէտներ: Արհեստական բանականութեան աճող օգտագործումին հետ մէկտեղ, պիտի աճի նաեւ պահանջարկը համակարգչային անվտանգութեան փորձագէտներու, որոնք կեդրոնացած պիտի ըլլան արհեստական բանականութեան համակարգերը սպառնալիքներէն պաշտպանելու եւ տուեալներու գաղտնիութիւնը ապահովելու համար:

Ի՞նչ պիտի ըլլայ գիւղատնտեսութեան եւ արհեստներու պարագան ապագային:

Այս բոլորին կողքին գիւղատնտեսութիւնն ու միւս արհեստները հետաքրքրական վերափոխումներ պիտի ապրին՝ շնորհիւ արհեստական բանականութեան: Ահաւասիկ մի քանի կէտեր, թէ ի՞նչ կրնանք ակնկալել ապագային:

1. Ճշգրիտ գիւղատնտեսութիւն: Գիւղատնտեսները արհեստական բանականութեան վերլուծութիւններուն վրայ հիմնուելով, ճիշդ ժամանակին պիտի կարենան վերահսկել իրենց բերքի առողջութիւնը, հողին պայմանները ու եղանակային օրինաչափութիւնները:

2. Ինքնաշարժ կամ ինքնակառավարուող մեքենաներ:

3. Կայուն փորձառութիւն: Արհեստական բանականութիւնը կրնայ գիւղատնտեսներուն օգենլ ճիշդ ժամանակին կանխատեսել վնասատուներու բռնկումները եւ ըստ այնմ անհրաժեշտ դեղամիջոցներով վերացնել այդ վտանգը:

Ինչ կը վերաբերի արհեստներուն, ապա մէջտեղ պիտի գան՝

1. Խելացի գործիքներ:

2. Համագործակցային հարթակներ, եւ այլն:

Իսկ ի՞նչ պիտի ըլլայ գիրքերուն եւ մամուլի պարագան:

Գալով գիրքերուն եւ մամուլին, ապա արհեստական բանականութեան դարաշրջանին, հաւանաբար անոնք զգալի յեղաշրջում մը ապրին՝ աւանդական փորձառութեան միախառնելով նորարարական միջոցներ: Ահաւասիկ մի քանի օրինակներ.

1. Անձնաւորուած ընթերցանութեան փորձ:

2. Ինթերաքթիւ (Interactive) եւ ընդլայնուած ելեկտրոնային գիրքեր:

3. Գրաւոր աջակցութիւն հեղինակներուն:

4. Ինքնաբերական (Automate) լրատուութիւն:

5. Ընդլայնուած ընթերցողներու ներգրաւուածութիւն:

6. Տեղական լրագրութեան վերածնունդ:

Այս բոլորին կողքին մարտահրաւէրներ ու հնարաւորութիւններ կան, որովհետեւ հակառակ այն իրողութեան, որ արհեստական բանականութիւնը բազմաթիւ հնարաւորութիւններ կու տայ, միաժամանակ սակայն, մարտահրաւէրներ ալ կը բերէ, ինչպիսիք են աշխատատեղերու տեղաշարժի ներուժը եւ իր կողմէ ստեղծուած բովանդակութեան իսկութեան վերաբերեալ մտահոգութիւնները: Այս բոլորով հանդերձ, մարդկային հպումը կենսական ու էական կը մնայ: Ընթերցողները յաճախ իւրայատուկ պատկերներ եւ զգացմուքային հնչեղութիւնը կը փնտռեն, որոնք կրնան տալ՝ միա՛յն հեղինակները (գրող-մտաւորական) եւ լրագրողները:

ՎԱՐԱՆԴ ՔՈՐԹՄՈՍԵԱՆ

Վաղարշապատ