ԻՆՉՈ՞Ւ ՄԱՐԴԻԿ ԱՌԱՆՁԻՆ ԵՆ

Առանձնութիւնը մարդկային համընդհանուր փորձառութիւն մըն է, միեւնոյն ժամանակ ալ՝ խոր եւ անձնական: Առանձնութեան պատճառ կրնայ սեպուիլ ո՛չ միայն հասարակութեան պատկանելիութիւնը, այլեւ՝ զգացական կապի եւ մտերմութեան բացակայութիւնը:

Մարդիկ կրնան առանձին զգալ նոյնիսկ բազմութեան մը մէջ: Այս զգացումը կրնայ յառաջանալ վշտի, ընկերային մեկուսացման կամ ինքնագնահատականի բացակայութեան նման շարք մը գործօններու պատճառով։ Հետեւաբար, առանձնութիւնը բարդ զգացում մըն է, որ կ՚ընդգրկէ մարդու կեանքի հոգեբանական եւ ընկերային հարթութիւնները:

Ներկայիս ընկերային ցանցերու, լրատուամիջոցներու, թուային հաղորդակցութեան շրջանին առանձին ըլլալ տարակերպութիւն (paradox) ըլլալ կը թուի։ Այնուամենայնիւ, սա իրականութիւն է, որ այսօր բազում մարդիկ կա՛մ առանձին կը զգան կամ կը նախընտրեն առանձնանալ։ Ժամանակակից հասարակութիւնը ստեղծած է ապրելակերպ մը, թէ կապի աւելի մեծ հնարաւորութիւն գոյութիւն ունի, հաղորդակցութեան անթիւ միջոցներ կան, բայց իրականութիւնը այլ է։

Այժմու մեր առօրեան եւ մշտական թուային հաղորդակցութիւնը, բնականաբար, մեզի քիչ ժամանակ եւ հնարաւորութիւն կու տայ դէմ առ դէմ աւելի առողջ յարաբերութիւններ կառուցելու համար։ Բաւական սովորական է ընկերային ցանցերու մէջ հարիւրաւոր «ընկերներ» ունենալը եւ տակաւին առանձին եւ մեկուսացած զգալը։ Սա յաճախ պայմանաւորուած է թուային փոխազդեցութիւններու մակերեսայնութեան հետ, ինչ որ կը դժուարացնէ ուրիշներու հետ խոր կապեր ստեղծելը։

Մինչ թեքնոլոժիք զարգացումները կը նպաստեն մարդոց ինքնաբաւութեան, նաեւ կը յանգեցնեն առանձնութեան, իսկ կեանքի ժամանակակից ըմբռնումը կը բազմացնէ նաեւ առանձին մարդոց թիւը։ Ոմանք առանձնութիւնը կը համարեն ընտրութիւն, ոմանք՝ անհրաժեշտութիւն:

Այս բոլորի առընթեր, գրեթէ բոլորիս մտքին կու գայ այն հարցումը, թէ ինչպէ՞ս կրնանք առանձին մնալ աշխարհի մը մէջ, ուր բնակչութիւնը կը կազմէ աւելի քան 8 միլիառ: Թէեւ առանձնութիւն ըսելով բացասական իմաստ կը պատկերացնենք, սակայն, ան այդքան ալ վատ չէ՝ ըստ կարգ մը մտածողներու։ Շոփենհաուեր կ՚ըսէ. «Առանձնութիւնը բոլոր նշանաւոր մտքերու ճակատագիրն է»:

Լեզու չունեցող կենդանին իր իսկ իրականութեան մէկ մասն է, բայց, ի տարբերութիւն՝ մարդը, որ ասուն է, հաւաքական ամբողջութեան մէկ մասն է։ Արդարեւ, որո՞նք են այն իրավիճակները, որոնք մեզ կը մղեն առանձնութեան։

Ինչպէս մարդ լաւ կը խնամէ իր մարմինը, այնպէս ալ պէտք է հոգ տանի իր յարաբերութիւններուն, քանի որ սա նոյնպէս ինքնասպասարկման մեթոտ մըն է: Հոգեբան Ճուլիանա Հոլթ-Լունսթատ 2015 թուականին կատարած ուսումնասիրութեան ժամանակ նկատած է, որ առանձնութիւնը կ՚ազդէ մարմնային առողջական խնդիրներու վրայ։

Առանձնութիւնը պայմանաւորուած է բազում գործօններով. օրինակ՝ դրամատիրական համակարգը եւ ընկերային ցանցերու չափազանց օգտագործումը: Քանի որ դրամատիրական համակարգը կը ստիպէ մարդիկ աշխատիլ երկար եւ անկանոն ժամերով, անոնք չեն կրնար ժամանակ յատկացնել իրենց իրական կեանքի համար։ Մէկ կողմէ անոնք պէտք է աշխատին ապրելու համար, բայց միւս կողմէ՝ որպէս անհրաժեշտութիւն, պէտք է շփուին իրարու հետ։

Ի հարկէ, մեղքը պէտք չէ բարդել առաւելապէս դպամատիրութեան վրայ։ Ներկայիս անհատի համար կարեւոր է ժամանակի կառավարումը եւ ծրագիր կազմելը: Սխալ կ՚ըլլայ յստակ եզրակացութիւն ընել առանձնութեան մասին, սակայն, Արիստոտել կ՚ըսէ, թէ առանձնութիւնը վայելողը կա՛մ վայրի կենդանի է կամ Աստուած։

Ըստ Մարքսի օտարացման տեսութեան՝ կարելի է նշել օտարման երկու տեսակ։ Առաջին. օտարումն է՝ «բնութենէն խզուելու» իմաստով։ Մարդը ստիպուած է հիմնել իր կենսատարածքը՝ անջատուելով մշակութային-ընկերային ոլորտէն եւ օտարուելով բնութեան։ Երկրորդ. դրամատիրական համակարգի մէջ հասարակական խնդիրներու պատճառով մեկուսացումն է՝ իրենք իրենցմէ եւ աշխարհէն։

Որպէս այլ մեկնաբանութիւն առանձնութեան մասին՝ Տեքարթի տեսակէտով «առանձնութիւնը ընկերային խաղաղութիւն է, ուր երբեք չես տխրիր ու վշտանար։ Միակ բանը, որ զայն անտանելի կը դարձնէ՝ պարտութեան զգացումն է»։

ՊԻԱՆՔԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ