ՊՐԱԶԻԼԱՀԱՅ ԼՈՒՍԱՆԿԱՐԻՉ ՆՈՐԱՅՐ ՇԱՀԻՆԵԱՆԻ ՀԵՏ ԱՆՄԻՋԱԿԱՆ ԱՍՈՒԼԻՍ՝ DEPO-Ի ԵՐԴԻՔԻՆ ՏԱԿ

«Ա­նա­տո­լու քիւլ­թիւր» ըն­կե­րու­թեան են­թա­կա­յու­թեան տակ գոր­ծող Թոփ­հա­նէի DEPO-ի յար­կէն ներս շա­բա­թա­վեր­ջին շա­հե­կան ա­սու­լիս մը տե­ղի ու­նե­ցաւ պրա­զի­լա­հայ լու­սան­կա­րիչ Նո­րայր Շա­հի­նեա­նի հետ, որ Ապ­րի­լի 24-ի ո­գե­կո­չում­նե­րուն առ­թիւ այ­ցե­լեց քա­ղաքս։ Ծա­նօթ է, որ վեր­ջին օ­րե­րուն բա­ցուե­ցաւ Նո­րայր Շա­հի­նեա­նի ցու­ցա­հան­դէ­սը եւ նոյն շար­ժա­ռի­թով հրա­տա­րա­կուե­ցաւ իր ստեղ­ծա­գոր­ծու­թիւն­նե­րուն ալ­պո­մը՝ «Ա­րաս» հրա­տա­րակ­չա­տան կող­մէ։ Շա­բա­թա­վեր­ջին տե­ղի ու­նե­ցած այս ա­սու­լի­սը ձե­ւով մը շնոր­հան­դէսն էր Նո­րայր Շա­հի­նեա­նի գիր­քին։ 

«Դա­տար­կու­թեան զօ­րու­թիւ­նը. քա­րե­րուն հետ խօ­սիլ պատ­մա­կան Հա­յաս­տա­նի մէջ» խո­րագ­րեալ հա­ւա­քոյ­թին ըն­թաց­քին Նո­րայր Շա­հի­նեա­նի հետ զրու­ցեց «Ա­րաս» հրա­տա­րակ­չու­թեան ըն­տա­նի­քէն Միհ­րան Թով­մա­սեան։ Անգ­լե­րէ­նով կա­տա­րուած զրոյց մըն էր այս մէ­կը, ո­րուն շու­տով մաս­նա­կից դար­ձան նաեւ ունկն­դիր­նե­րը, ո­րոնք ուղ­ղե­ցին հե­տաքրք­րա­կան հար­ցում­ներ։

Պրա­զի­լա­հայ Նո­րայր Շա­հի­նեան ներ­կա­յիս կ՚ապ­րի Սան Փաո­լո­յի մէջ։ Իր մեծ­հայ­րը ե­ղած է Ա­ւե­տիս Շա­հի­նեան, որ ապ­րած է Հա­լէ­պի մէջ։ Շա­հի­նեան ըն­տա­նի­քը պատ­մա­կան Կի­լի­կիոյ շրջա­նին մէջ ու­նե­ցած է թե­ւեր՝ ապ­րած ըլ­լա­լով Մա­րա­շի, Այն­թա­պի, Ուր­ֆա­յի, ինչ­պէս նաեւ Քե­սա­պի մէջ։ 1915-ի շրջա­նին՝ Շա­հի­նեան ըն­տա­նի­քը հաս­տա­տուած է Հա­լէպ, ա­ւե­լի վերջ ալ գաղ­թած՝ Պրա­զի­լիա։

Վեր­ջին տա­րի­նե­րուն Նո­րայր Շա­հի­նեա­նի մէջ մղում մը յա­ռա­ջա­ցած է, որ­պէս­զի տես­նէ իր ըն­տա­նի­քի նախ­նի­նե­րուն ծննդա­վայ­րը։ Այս շրջագ­ծով ան ո­րո­շած է այ­ցե­լել Ա­նա­տո­լու, ուր ի­րա­կա­նա­ցու­ցած է զա­նա­զան շրջա­գա­յու­թիւն­ներ, ո­րոնց ըն­թաց­քին կա­տա­րած է նաեւ նկա­րա­հա­նում­ներ։ Իր ու­ղե­ւո­րու­թիւն­նե­րը սահ­մա­նա­փակ չեն մնա­ցած միայն նախ­նի­նե­րու ծննդա­վայ­րով, այլ ընդգր­կած են նաեւ Ա­նա­տո­լուի եր­բեմ­նի հա­յաբ­նակ բո­լոր շրջան­նե­րը։ Իս­թան­պու­լէն սկսե­լով ան ի­րա­կա­նա­ցու­ցած է նկա­րա­հա­նում­նե­րը, շա­բա­թա­վեր­ջի զրոյ­ցի ըն­թաց­քին ան իր այդ ճամ­բոր­դու­թիւն­նե­րուն վե­րա­բե­րեալ փո­խան­ցեց բա­զում դրա­կան տպա­ւո­րու­թիւն­ներ, մաս­նա­ւո­րա­պէս ժո­ղո­վուր­դին դրա­կան վե­րա­բեր­մուն­քին կա­պակ­ցու­թեամբ։ Նո­րայր Շա­հի­նեան ընդգծեց, թէ այդ վե­րա­բեր­մուն­քին շնոր­հիւ ինք­նա­բե­րա­բար հա­րա­զա­տու­թեան զգա­ցում ունեցած է մար­դոց նկատ­մամբ։ Պրա­զի­լա­հայ լու­սան­կա­րի­չը անդ­րա­դար­ձաւ նաեւ Ապ­րի­լի 24-ին առ­թիւ քա­ղա­քիս մէջ տե­ղի ու­նե­ցած ո­գե­կո­չում­նե­րուն վե­րա­բե­րեալ տպա­ւո­րու­թիւն­նե­րուն։

Նո­րայր Շա­հի­նեա­նի մեծ­հայ­րը՝ յայտ­նի լու­սան­կա­րիչ Ա­ւե­տիս Շա­հի­նեան 1960-ա­կան թուա­կան­նե­րուն այ­ցե­լած է նաեւ Հա­յաս­տան։ Այդ ճամ­բոր­դու­թիւն­նե­րուն ըն­թաց­քին մեծ­հայր Շա­հի­նեա­նին նկա­րա­հա­նած գոր­ծե­րը եւ այս վեր­ջին շրջա­նին թոռ Շա­հի­նեա­նին կող­մէ կա­տա­րուած նկա­րա­հա­նում­նե­րը DEPO-ին մէջ այ­ցե­լու­նե­րուն ներ­կա­յա­ցուե­ցան հե­տաքրք­րա­կան ձե­ւա­չա­փի մը մէջ՝ զա­նա­զան դրուագ­նե­րու զու­գակ­ցու­մով։

Նո­րայր Շա­հի­նեան մատ­նան­շեց, թէ վեր­ջին շրջա­նին ձեռք բե­րած իր այս ամ­բողջ փոր­ձա­ռու­թիւ­նը կը ջա­նայ փո­խան­ցել նաեւ Լա­տի­նա­կան Ա­մե­րի­կա­յի հա­յու­թեան։ Ար­դա­րեւ, այն­տեղ բա­ւա­կան մեծ քա­նա­կու­թիւն կը կազ­մեն շա­ռա­ւիղ­նե­րը այն ըն­տա­նիք­նե­րուն, ո­րոնց ար­մատ­նե­րը կը հաս­նին պատ­մա­կան Կի­լի­կիոյ շրջա­նի քա­ղաք­նե­րը։ Իսկ այ­սօ­րուան սե­րունդ­նե­րը բնաւ չեն տե­սած այդ տե­ղե­րը։

Նո­րայր Շա­հի­նեա­նի եւ Միհ­րան Թով­մա­սեա­նի զրոյ­ցին հե­տե­ւե­ցան «Ա­րաս»ի ըն­տա­նի­քէն դէմ­քեր, Սփիւռ­քէն ժա­մա­նած հիւ­րեր եւ բազ­մա­թիւ հե­տաքր­քիր­ներ։