ԼՈՊԻՆԿԻ ՄԵԾ ՈՍՏՈՒՄ

Ա­մե­րի­կա­յի Միա­ցեալ Նա­հանգ­նե­րու Հե­տա­խու­զա­կան ծա­ռա­յու­թեան՝ CIA-ի նախ­կին նա­խա­գահ Փոր­թըր Կոսս յա­ռա­ջի­կայ շրջա­նին պի­տի աշ­խա­տի Թուր­քիոյ ի նպաստ։ Նա­խա­գահ Ճորճ Պու­շի իշ­խա­նու­թեան տա­րի­նե­րուն պաշ­տօ­նա­վա­րած Փոր­թըր Կոսս մաս­նակ­ցե­ցաւ այն լո­պին­կի խմբա­կին, որ ԱՄՆ-ի մէջ աշ­խա­տանք կը տա­նի Թուր­քիոյ ի նպաստ։ Իր պաշ­տօ­նա­վա­րու­թեան տա­րի­նե­րուն CIA-ի մօտ լուրջ բա­րե­փո­խում­ներ ի­րա­կա­նա­ցու­ցած Կոսս յետ այ­սու պի­տի պաշտ­պա­նէ թրքա­կան կող­մին շա­հե­րը։

«Վա­թան» օ­րա­թեր­թի ե­րէ­կուան հա­ղոր­դում­նե­րով, Թուր­քիա թափ տուած է ԱՄՆ-է ներս իր լո­պին­կի նա­խա­ձեռ­նու­թիւն­նե­րուն, ո­րոնց շրջագ­ծով 23 Ապ­րիլ 2015 թուա­կա­նին Փոր­թըր Կոս­սի հետ կնքուած պայ­մա­նա­գի­րը ի զօ­րու պի­տի հա­մարուի ան­ժամ­կէտ։

Ա­մե­րի­կեան «The Intercept» լրա­տուա­կան կայ­քէ­ջը վե­րա­հա­սու դար­ձած է ԱՄՆ-ի Ար­դա­րա­դա­տու­թեան նա­խա­րա­րու­թեան մօտ գտնուող ար­ձա­նագ­րու­թիւն­նե­րուն, ըստ ո­րոնց Փոր­թըր Կոսս հա­մա­ձայ­նած է «Dickstein Shapiro» ըն­կե­րու­թեան հետ, որ Ո­ւա­շինկ­թը­նի մէջ Թուր­քիոյ լո­պին­կի ըն­կե­րու­թիւնն է։ Ար­տա­քին ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րու հաս­տատ­ման օ­րէն­քին ար­ձա­նագ­րու­թիւն­նե­րուն հա­մա­ձայն, վե­րո­յի­շեալ ըն­կե­րու­թիւնն ալ իր հա­մա­ցան­ցա­յին կայ­քէ­ջին վրայ անձ­նա­կազ­մի ա­նուն­նե­րուն շար­քին թուար­կած է Փոր­թըր Կոս­սը, որ յետ այ­սու պի­տի աշ­խա­տի Թուր­քիոյ ի նպաստ։ Ըստ փաս­տա­թուղ­թին, Կոսս զա­նա­զան նիւ­թե­րու շուրջ խոր­հուրդ­ներ պի­տի տայ Թուր­քիոյ, նե­րա­ռեալ հա­կաա­հա­բեկ­չա­կան պայ­քա­րը։ Բաց աս­տի, հաչս ԱՄՆ-ի Գոնկ­րէ­սի ան­դամ­նե­րուն ան աշ­խա­տանք պի­տի տա­նի Թուր­քիոյ կա­րե­ւո­րու­թիւ­նը բա­ցատ­րե­լու հա­մար։

2004 թուա­կա­նին CIA-ի գլու­խը բե­րուած Փոր­թըր Կոսս ե­կած էր Հան­րա­պե­տու­թեան կու­սակ­ցու­թեան շար­քե­րէն։ Սեպ­տեմ­բե­րի 11-ի յար­ձա­կում­նե­րէն վերջ ան կա­րե­ւոր գործ տե­սած է CIA-ի գոր­ծու­նէու­թեան վե­րա­ձե­ւա­ւոր­ման ուղ­ղու­թեամբ եւ իր քայ­լե­րը կազ­մա­կեր­պու­թեան շրջա­նակ­նե­րէն ներս յա­ռա­ջա­ցու­ցած էին ան­հանգս­տու­թիւն­ներ։ 2006 թուա­կա­նին անս­պա­սե­լի ո­րո­շու­մով մը ան իր հրա­ժա­րա­կա­նը ներ­կա­յա­ցու­ցած էր շրջա­նի նա­խա­գահ Ճորճ Պու­շին։ Վե­րո­յի­շեալ կայ­քէ­ջը այս փու­լին մէջ­բե­րած է CIA-ի պաշ­տօ­նա­վա­րու­թեան շրջա­նին Փոր­թըր Կոս­սի կող­մէ կա­տա­րուած այն յայ­տա­րա­րու­թիւ­նը, թէ ո­չինչ կրնայ այ­լընտ­րանք ըլ­լալ ա­զա­տու­թեան հա­մար։ Միայն ա­զա­տու­թիւ­նը կրնայ ա­պա­հո­վել, որ մար­դոց նե­րու­ժի ամ­բող­ջու­թիւ­նը դառ­նայ հա­սա­նե­լի։

Ար­տա­քին ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րու հաս­տատ­ման օ­րէն­քի հի­ման վրայ պատ­րաս­տուած փաս­տա­թուղ­թին մէջ թուար­կուած են Փոր­թըր Կոս­սի Թուր­քիոյ պա­րա­գա­յին ծա­ւա­լե­լիք գոր­ծու­նէու­թիւն­նե­րը։ Այս­պէս, ան ԱՄՆ-ի Գոնկ­րէ­սի ան­դամ­ներն ու ա­մե­րի­կեան ղե­կա­վա­րու­թեան ի­րա­ւա­սու­նե­րը տե­ղեակ պի­տի պա­հէ այն խնդիր­նե­րուն շուրջ, ո­րոնք կա­րե­ւո­րու­թիւն կը ներ­կա­յաց­նեն Թուր­քիոյ տե­սա­կէ­տէ։ Կոսս Ան­գա­րան տե­ղեակ պի­տի պա­հէ՝ ԱՄՆ-ի ղե­կա­վա­րու­թեան կամ Գոնկ­րէ­սի այն գոր­ծու­նէու­թիւն­նե­րուն ա­ռըն­չու­թեամբ, ո­րոնք Թուր­քիոյ տե­սա­կէ­տէ կա­րե­ւո­րու­թիւն կը ներ­կա­յաց­նեն։ ԱՄՆ-ի ղե­կա­վա­րու­թեան կամ Գոնկ­րէ­սի մօտ Թուր­քիոյ տե­սա­կէ­տէ կա­րե­ւոր խնդիր­նե­րուն շուրջ ան պի­տի պատ­րաս­տէ զար­գաց­ման վեր­լու­ծու­թիւն­ներ։

Ի լրումն այս բո­լո­րին, Փոր­թըր Կոսս խորհր­դա­տուու­թիւն պի­տի ա­պա­հո­վէ թուրք-ա­մե­րի­կեան յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րու ամ­րապնդ­ման եւ ընդ­լայն­ման ուղ­ղու­թեամբ՝ ԱՄՆ-ի Գոնկ­րէ­սէն ներս քննար­կուած կա­րե­ւոր նիւ­թե­րու շուրջ, նե­րա­ռեալ ա­ռեւ­տու­րը, ու­ժա­նիւ­թի անվ­տան­գու­թիւ­նը, ա­հա­բեկ­չու­թեան դէմ պայ­քա­րի ջան­քե­րը, ինչ­պէս նաեւ Մեր­ձա­ւոր Ա­րե­ւել­քի եւ Եւ­րո­պա­յի տա­րած­քաշր­ջա­նա­յին կա­յու­նու­թեան ա­պա­հով­ման նպա­տա­կով գոր­ծադ­րուած ջան­քե­րը։