ՄՆԱՍՆԵՐՈՒ ԱՌԱԿԸ

Ա­ւե­տա­րա­նի մէջ՝ մնաս­նե­րու ա­ռա­կը նմա­նու­թիւն ու­նի քան­քար­նե­րու ա­ռա­կին հետ. (ՄԱՏԹ. ԻԵ 14-20) եւ (ՂՈՒԿ. ԺԹ 12-28)։ Քան­քա­րը ծան­րու­թեան հին չափ մըն է՝ մօ­տա­ւո­րա­պէս 45 քի­լօ, որ այդ ծան­րու­թեամբ ոս­կի կամ ար­ծա­թի կը հա­մա­պա­տաս­խա­նէր։ Քան­քար կը նշա­նա­կէ նաեւ՝ տա­ղանդ, ձիրք եւ ըն­դու­նա­կու­թիւն, յատ­կու­թիւն։ Իսկ մնաս՝ քան­քա­րին կամ տա­ղան­դին վաթ­սու­նե­րորդ մասն է։

Մնաս­նե­րու եւ քան­քար­նե­րու ա­ռակ­նե­րուն մէջ նախ տեղ­ւոյն եւ ժա­մա­նա­կի յայտ­նի տար­բե­րու­թիւն­ներ կը գտնուին, յե­տոյ կայ նաեւ նպա­տա­կի տար­բե­րու­թիւն եր­կու ա­ռակ­նե­րու մի­ջեւ։ Մնաս­նե­րու ա­ռա­կով Աս­տու­ծոյ Ար­քա­յու­թեան յայտ­նու­թեան ժա­մա­նա­կը կը մատ­նան­շուի, իսկ քան­քար­նե­րու ա­ռա­կով՝ ար­թուն մնա­լու պա­հանջ­քը, քա­նի որ ո՛չ ոք գի­տէ օ­րը եւ ժա­մը։ Մնաս­նե­րու ա­ռա­կին մէջ բազ­մա­թիւ քա­ղա­քա­կան կէ­տեր կը նշմա­րուին՝ ազ­նուա­կա­նին թա­գա­ւո­րու­թիւն ստա­նա­լը, հա­կա­ռա­կորդ­նե­րու ընդ­դի­մու­թիւ­նը, իշ­խա­նու­թեան ձեռք ձգուի­լը, վրէժ, ե­ւայլն։

Իսկ քան­քար­նե­րու ա­ռա­կին մէջ եր­բեք այս տե­սակ ման­րա­մաս­նու­թիւն­ներ չեն տեսնուիր, եւ տա­կա­ւին ու­րիշ­ներ։

Այս տար­բե­րու­թիւն­նե­րը շատ իսկ են փաս­տե­լու, թէ մնաս­նե­րու եւ քան­քար­նե­րու ա­ռակ­նե­րը թէեւ նմա­նու­թիւն­ներ ու­նին, բայց նոյ­նը չեն։

Մնաս­նե­րու ա­ռա­կին եզ­րա­կա­ցու­թիւ­նը սա է՝ թէ շնորհ­նե­րը ա­ռանց ար­դիւ­նա­ւո­րե­լու՝ ան­կո­րուստ պա­հել չի բա­ւեր, այլ դա­տա­պար­տու­թեան կ՚են­թար­կուի եւ պատ­ժա­պար­տու­թեան կ՚ար­ժա­նա­նայ։ Ուս­տի կա­րե­լի է եզ­րա­կաց­նել, թէ ա­ռանց կո­րուս­տի բայց ա­ռանց բազ­մաց­նե­լու պա­հելն իսկ ե­թէ դա­տա­պար­տու­թեան եւ պա­տի­ժի կ՚ար­ժա­նա­նայ, հա­պա այդ շնորհ­նե­րը կորսնց­նո­ղը ո՜ր­քան ծանր դա­տա­պար­տու­թեան ու պատ­ժա­պար­տու­թեան կ՚են­թար­կուի։ Ու­րեմն «պա­հել» չի բա­ւեր, այլ պէտք է բազ­մաց­նել, զար­գաց­նել տա­ղան­դը, կա­րո­ղու­թիւ­նը, ձիր­քը։

Մնաս­նե­րու ա­ռա­կը ու­նի նաեւ ան­շուշտ հո­գեմ­տա­ւոր ի­մաստ մը եւս. ան կ՚ակ­նար­կէ հրեայ ժո­ղո­վուր­դին ան­տար­բե­րու­թեան, մար­գա­րէու­թիւն­նե­րու եւ քա­րո­զու­թիւն­նե­րու նկատ­մամբ ար­դիւ­նա­ւոր աշ­խա­տանք չու­նե­նա­լուն։

Այս ի­րա­դար­ձու­թիւ­նը կա­պակ­ցու­թիւն ու­նի Ե­րու­սա­ղէմ քա­ղա­քի կոր­ծան­ման եւ Հին Ուխ­տի դրու­թեան դա­դար­ման գու­շա­կու­թիւն­նե­րուն հետ։

Վեր­ջա­պէս կա­րե­լի է նկա­տել բա­րո­յա­կան ի­մաս­տը, թէ՝ արթ­նու­թիւն կը պատ­գա­մէ, եւ կը պա­հան­ջէ ո՛չ միայն երկ­նա­յին շնորհ­նե­րու հա­ւա­տա­րիմ պահ­պա­նու­թիւ­նը, այլեւ մա­նա­ւա՛նդ ա­նոնց ար­դիւ­նա­ւո­րու­թիւ­նը, զար­գա­ցու­մը եւ տա­րա­ծու­մը ա­պա­հո­վել։

Կեան­քի ընդ­հա­նուր փոր­ձա­ռու­թիւ­նը մե­զի ցոյց կու տայ՝ թէ այն որ գի­տէ շա­հեց­նել, շահ ա­պա­հո­վել, ան նո­րա­նոր կա­րո­ղու­թիւն­նե­րու, շնորհ­նե­րու կ՚ար­ժա­նա­նայ. իսկ այն որ ու­նե­ցա­ծը շա­հեց­նել,  ու­նե­ցա­ծով շահ ա­պա­հո­վել չի գի­տեր, ի­րեն վստա­հուած ու յանձ­նուածն ալ պա­հե­լու ար­ժա­նի չի սեպուիր։ Ուս­տի սկզբուն­քը սա է. ան որ ու­նի, ա­նոր պի­տի տրուի եւ ա­ւել­ցուի իր ու­նե­ցա­ծը, եւ ան որ չու­նի, ու­նե­ցածն ալ պի­տի առ­նուի իր­մէ։

Այս կը նշա­նա­կէ՝ որ մարդ պէ՛տք է օգ­տա­գոր­ծէ իր ու­նե­ցած­նե­րը՝ մարդ­կա­յին հա­սա­րա­կա­կան բա­րի­քին եւ օգ­տին հա­մար։ Ի՜նչ կ՚ար­ժէ հարս­տու­թիւն, ստա­ցուածք ե­թէ մարդ չ՚օգ­տա­գոր­ծեր այդ հարս­տու­թիւ­նը, ստա­ցուած­քը՝ մար­դոց բա­րի­քին հա­մար։ Նոյն­պէս, ինչ­պէս յա­ճախ կը կրկնենք, ի՜նչ կ՚ար­ժէ գի­տու­թիւն, ե­թէ այդ գի­տու­թիւ­նը չ՚օգ­տա­գոր­ծուիր մար­դոց բա­րի­քին հա­մար։ Ար­դա­րեւ, հարս­տու­թիւնն ալ, գի­տու­թիւնն ալ կը բազ­մա­նայ բաժ­նե­լով, տա­րա­ծե­լով, բազ­մա­թիւ մար­դոց օգ­տին ներ­կա­յա­ցուե­լով, ա­նոնց բա­րիք ստեղ­ծե­լով, հա­մայն մարդ­կու­թեան տրա­մադ­րե­լով…։

Հարս­տու­թիւնն ալ, ստա­ցուածքն ալ, գի­տու­թիւնն ալ ան­գոր­ծա­ծե­լի ը­նե­լով ամ­լու­թեան կը մատ­նուին եւ ի­րենք զի­րենք հե-տըզ­հե­տէ կ՚ոչն­չաց­նեն։

Մարդ կո­չուած է ի­րե­րօգ­նու­թեան, եւ այդ իսկ պատ­ճա­ռով, մարդ կո­չուած է ըն­կե­րա­յին, հա­ւա­քա­կան կեանք ապ­րե­լու՝ թե­րու­թիւն­նե­րը կա­տա­րե­լա­գոր­ծե­լու եւ տկա­րու­թիւն­նե­րը զօ­րաց­նելու։ Ուս­տի այս «կո­չում»ը մար­դուս էա­կան ու կեն­սա­կան պա­տաս­խա­նա­տուու­թիւն մը կը բեռ­նա­ւո­րէ։

Եւ ա­ռանց այս պա­տաս­խա­նա­տուու­թեան գի­տակ­ցու­թեան՝ մարդս «մա՛րդ» էու­թեան չի՛ կրնար հաս­նիլ։ Բնա­կան է մար­դուն այդ օգ­տա­գոր­ծու­մը։

Պէ՛տք է ը­սել, թէ Յի­սուս նոյն նիւ­թը տար­բե՛ր ան­գամ­ներ տար­բե՛ր տրա­մադ­րու­թիւն­նե­րու մէջ տար­բե՛ր դար­ձուածք­նե­րով կրկնած է։ Ուս­տի պէտք չէ՛ եր­բեք կար­ծել, թէ Յի­սուս իր քա­րո­զու­թիւն­նե­րուն մէջ մ՛էկ նիւ­թը միայն մէ՛կ ան­գամ եւ մէ՛կ տեղ խօ­սած եւ ը­սած է, այլ նոյն նիւ­թը զա­նա­զան տե­ղեր եւ զա­նա­զան ան­գամ­ներ, զա­նա­զան դար­ձուածք­նե­րով խօ­սած է, ինչ­պէս կ՚ը­սէ Մա­ղա­քիա Ար­քե­պիս­կո­պոս Օր­մա­նեան իր «Հա­մա­պա­տում»ին մէջ։

Տար­բեր ձե­ւե­րով ալ ըլ­լայ, այս նման ա­ռակ­նե­րէն կը սոր­վինք, թէ մարդ պէ՛տք է օգ­տա­գոր­ծէ իր կա­րո­ղու­թիւն­նե­րը, յատ­կու­թիւն­նե­րը՝ թէ՛ նիւ­թա­կան, թէ՛ հո­գե­ւոր ի­մաս­տով։ Մարդ ի՛նչ որ ու­նի, պէտք չէ զայն բո­լո­րո­վին սե­փա­կա­նաց­նէ, հա­պա պէտք է ծա­ռա­յու­թեան տրա­մադ­րէ իր շուր­ջին­նե­րուն, հետզ­հե­տէ լայ­նց­­նե­լով օգ­տա­կա­րու­թեան շրջա­նա­կը՝ մին­չեւ նոյ­նիսկ հա­մա՜յն մարդ­կու­թիւ­նը։ Ար­դա­րեւ մար­դուս տրուած ա­մէն ձիրք ի վեր­ջոյ նպա­տա­կի մը ծա­ռա­յե­լու հա­մար, որ­պէս մի­ջոց տրուած է եւ ո՛չ թէ որ­պէս նպա­տակ։ Ու­րիշ խօս­քով՝ ձիրք ու տա­ղանդ եւ ա­մէն ար­ժէք մար­դուս տրուած է որ­պէս ծա­ռա­յե­լու մի­ջոց եւ պէ՛տք է գոր­ծա­ծել բո՛ւն իսկ այդ նպա­տա­կին հա­մար։ Ա­ռանց գործ­նա­կա­նի վե­րա­ծե­լու՝ ո՛չ մէկ տա­ղանդ ար­ժէք կը ներ­կա­յաց­նէ, եւ դա­տա­պար­տուած կը մնայ որ­պէս ա­մուլ եւ ա­նօ­գուտ էու­թիւն։ Ինչ­պէս ու­րիշ ա­ռիթ­նե­րով ալ ը­սինք, մարդ կո­չուած է ի­րե­րօգ­նու­թեան, զի­րար ամ­բող­ջաց­նե­լու եւ լրաց­նե­լու, օգ­նե­լու եւ շա­հեց­նե­լու իր նման­նե­րը…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ապ­րիլ 30, 2015, Իս­թան­պուլ