ԵՐԱ՜Զ ՄԸ ՏԵՍԱՅ…

Ե­րա՜զ մը տե­սայ. վար­դաս­տան մը, պար­տէզ մը՝ ուր մար­դիկ սի­րով կը խօ­սէին, սի­րով կը վա­րուէին ի­րա­րու հետ։

Ո՛չ ոք ա­տե­լու­թիւն ու­նէր մէ­կը միւ­սին, ո՛չ ոք ա­մե­նա­փոքր ոխ մը, բար­կու­թիւն մը ու­նէր։ Ա­մէն մարդ ան­կեղ­ծու­թեամբ կը մօ­տե­նար իր բա­րե­կա­մին, իր մեր­ձա­ւո­րին։ Ո՛չ ոք թշնա­մի էր ի­րա­րու. ա­նոնց ո՛չ սիր­տը, ո՛չ միտ­քը թշնա­մու­թեան նշոյ­լը իսկ չէր կրեր։

Ե­րա՜զ մը տե­սայ. պար­տէզ մը՝ ուր մա­նուկ­ներ ա­ռանց ո­րե­ւէ խտրու­թեան կը խա­ղա­յին, կը ճռուո­ղէին եւ ա­նոնց ու­րա­խու­թիւ­նը հա­ճոյք կը պատ­ճա­ռէր ի­րենց ծնող­նե­րուն, ո­րոնք բո­լո­րը բա­րե­կա՛մ էին։ Ե­րա՜զ…։

Ե­րա՜զ մը տե­սայ. աշ­խարհ մը՝ ուր կը տի­րէր խա­ղա­ղու­թիւն, ան­դոր­րու­թիւն, ա­պա­հո­վու­թիւն, հաշ­տու­թի՜ւն։ Մար­դիկ չէին խօ­սեր ան­ցեա­լի մա­սին, խնդիր մը չու­նէին ան­ցեա­լին մէջ, ա­նոնք խա­ղա­ղու­թեան մէջ կ՚ապ­րէին ներ­կան միա՛յն։ Ա­նոնք ա­պա­գա­յի մա­սին ալ չէին խօ­սեր, քա­նի որ ա­պա­հո՛վ էր ի­րենց ա­պա­գան, անվ­տանգ եւ յստա՛կ։ Ա­նոնք կը հե­տաքրք­րուէին միայն ներ­կա­յով, քա­նի որ ա­նոնք ո՛չ մէկ հարց ու­նէին ի­րենց ան­ցեա­լին մէջ, քա­նի որ ան­ցեա­լին ալ ապ­րած էին խա­ղաղ, հաշտ ու սի­րով։ Ան, որ ան­ցեա­լին մէջ խնդիր մը ու­նի, ա­նոր ներ­կան ալ հար­ցե­րով լե­ցուն կ՚ըլ­լայ եւ ա­պա­գան՝ ա­նա­պա­հո՛վ, խոր­հե­ցայ։

Ե­րա՜զ մը տե­սայ, ուր մար­դիկ ո՛չ մէկ հարց ու­նէին, ա­նոնց մէջ ո՛չ մէկ խտրու­թիւն կար. ո՛չ սե­ռի, ո՛չ ցե­ղի, ո՛չ լե­զուի, ո՛չ գոյ­նի, ո՛չ հա­ւատ­քի, եւ ո՛չ մէկ բա­նով կը զա­նա­զա­նուէին ա­նոնք, քա­նի որ ա­նոնք ա­մէնքն ալ նո՛յն սի­րով լե­ցուած էին։ Տար­բե­րու­թիւն­նե­րը խտրու­թեան պատ­ճառ չէին ա­նոնց մէջ…։

Ե­րա՜զ մը տե­սայ, ուր գրա­դա­րան­նե­րու մէջ տե­սակ տե­սակ, ա­մէն լե­զուով բա­ռա­րան­ներ կա­յին, բայց ա­նոնց­մէ ո՛չ մէ­կուն մէջ հան­դի­պե­ցայ «թշնա­մու­թիւն», «ա­տե­լու­թիւն», «ո­խա­կա­լու­թիւն» բա­ռե­րուն։ Կար­ծես ա­մէն լե­զուի մէջ, ա­մէն բա­ռա­րան­նե­րու մէջ սրբուած էին այդ վնա­սա­կար եւ «ախ­տա­ւոր» բա­ռե­րը։ Ե­րա՜զ…։

Ե­րա՜զ մը տե­սայ, ուր կի­ներ, մայ­րեր ի­րենց կո­չու­մին հա­մա­ձայն բարձ­րու­թեան վրայ՝ կը խօ­սէին ի­մաս­տու­թեամբ եւ ի­մա­ցա­կա­նու­թեա՛մբ։

Ե­րա՜զ մը տե­սայ, ուր գրիչս վար­դա­գոյն կը գրէր եւ ինչ­պէս որ ալ շար­ժիմ, ա­նի­կա միայն մէ՛կ բառ կը գրէր սպի­տակ թուղ­թին վրայ՝ «ՍԷՐ»։­

Ե­րա՜զ մը տե­սայ, ուր մար­դիկ, ա­ռանց խտրու­թեան ի­րա­րու ան­կեղ­ծու­թեամբ կը մօ­տե­նա­յին։

Ե­րա՜զ մը տե­սայ. աշ­խարհ մը՝ ուր «նե­րո­ղամ­տու­թիւն» չկա՛ր, քա­նի որ նե­րե­լու ո­րե­ւէ սխալ չկար, ա­մէն ինչ կար­գին կ՚ըն­թա­նար. սէ­րը, գու­թը, կա­րեկ­ցու­թիւ­նը բնա­կան էր, ա­մէն մէ­կը խնամք կը տա­նէր միւ­սին։ Ի­րե­րօգ­նու­թիւ­նը բնա­կան վա­րուե­լա­կերպն էր այն բո­լոր մար­դոց հա­մար, քա­նի որ իւ­րա­քան­չիւ­րը կ՚ապ­րէր միւ­սին հա­մար։

Ե­րա՜զ մը տե­սայ. աշ­խարհ մը, ուր մար­դիկ «բա­րի» չէին կո­չուեր, քա­նի որ «չար»ը չկար, «բա­րու­թիւն»ը յատ­կա­նիշ մը չէր՝ այլ բնա­կան վի­ճակ ա­մէն մէ­կուն հա­մար։ «Բա­րի մարդ» կամ «չար մարդ» չկա՛ր, այլ «մա՛րդ»ը կար միայն…։

Ե­րա՜զ մը տե­սայ. տուն մը, ուր եղ­բայր­ներ ի­րա­րու հետ իս­կա­պէս «եղ­բօր» պէս կը վարուէին, ծնող­ներ ի­րենց կո­չու­մին հա­ւա­տա­րիմ՝ կը խնա­մէին ի­րենց զա­ւակ­նե­րը եւ որ­դի­ներ կը յար­գէին ի­րենց ծնող­նե­րը՝ ո­րոնց կը պար­տին ի­րենց կեան­քը։

Ե­րա՜զ մը տե­սայ. ի՜նչ ե­րազ… ա­մէն մարդ, ա­ռանց բա­ցա­ռու­թեան, գո­հու­թիւն կու տար իր ու­նե­ցած­նե­րուն հա­մար եւ փա՜ռք՝ իր չու­նե­ցած­նե­րուն հա­մար, քա­նի որ չա­փա­ւոր էին, պարզ կեանք կ՚ապ­րէին՝ հո­գիով ճոխ ու ա­ռա՜տ բա­րիք­նե­րով լե­ցուն։ Իւ­րա­քան­չիւ­րը գի­տա­կից էր իր տա­րո­ղու­թեան, իր չա­փին ու կշի­ռին, ի­րեն կա­րո­ղու­թիւն­նե­րուն սահ­մա­նին։ Նոյն ե­րա­զին մէջ տե­սայ, թէ «նա­խանձ»ն ալ տեղ չու­նէր հոն, քա­նի որ ա­մէն մէ­կը ինք­նա­ճա­նա­չու­թեան գի­տակ­ցու­թեամբ ա­ռա­քի­նի եւ ազ­նիւ էր։ Ու­րախ էին ա­նոնք, քա­նի որ գոհ էին, գի­տա­կից՝ ի­րենց էու­թեան եւ գո­յու­թեան։

Ե­րա՜զ մը տե­սայ. ա­մէն մարդ հան­դուր­ժո­ղու­թեամբ կը լսէր իր բա­րե­կա­մին խօս­քե­րը։ Ո՛չ ոք կը հա­կա­ռա­կէր ու­րի­շին, ո՛չ ոք կ՚ան­տե­սէր ու­րի­շին ի­րա­ւուն­քը եւ ո՛չ ոք կը կաշ­կան­դէր ու­րի­շին ա­զա­տու­թիւ­նը։ Ա­մէն ինչ հաշ­տու­թեան, խա­ղա­ղու­թեան մէջ կ՚ըն­թա­նար։ Ա­մէն մարդ «ու­րիշ»ը կը տես­նէր որ­պէս իր «Ես»ը եւ նոյ­նը կը տես­նէր «ու­րիշ»էն։ Ա­պա­հով, անվ­տանգ կեանք մը կը տի­րէր աշ­խար­հի վրայ…։

Ե­րա՜զ մը տե­սայ. աշ­խարհ մը, ուր ան­հա­մա­ձայ­նու­թիւն­ներ, ան­միա­բա­նու­թիւն­ներ գո­յու­թիւն չու­նէր։ Մար­դիկ ա­տե­լու­թեամբ չէին վա­րուեր ի­րա­րու հետ, այլ սի­րոյ քաղցր զգա­ցում­նե­րով, ան­կեղ­ծու­թեամբ կը մօ­տե­նա­յին ի­րա­րու։ Հա­ւա­տար­մու­թիւն, ի­րա­րու վստա­հու­թիւն, ի­րար­մով ու­րա­խու­թիւն եւ բո­լոր ա­ռա­քի­նի ու ազ­նիւ զգա­ցում­ներ տի­րա­կան էր հո­գի­նե­րու եւ միտ­քե­րու վրայ։ Ե­րա՜զ…։

Ե­րա՜զ մը տե­սայ. ուր հպար­տու­թիւն, ինք­նա­հա­ւա­նու­թիւն, մե­ծամ­տու­թիւն, սնա­փա­ռու­թիւն գո­յու­թիւն չու­նէր։ Մեղ­քի սկիզ­բը հպար­տու­թիւնն է՝ մա՛րդ հպարտ չէր հոն, ա­մէն մարդ խո­նարհ, հա­մեստ եւ պարզ կ՚ապ­րէր։ Ո՛չ մէ­կը կ՚ար­հա­մար­հէր միւ­սը, եւ չէր ալ ար­հա­մար­հուէր ու­րի­շէն։ Մա՛րդ չէր տրտնջեր, մա՛րդ դժգո­հու­թիւն չէր յայտ­ներ, եւ մա՛րդ մար­դու նկատ­մամբ չէ՛ր գան­գա­տեր, քա­նի որ ա­մէն մարդ ինք­զինք կը ճանչ­նար…։ Ե­րա՜զ մը…։

Սի­րե­լի­նե՜ր, իմ՛ արթնց­նէք զիս. ես կ՚ու­զեմ ապ­րիլ իմ ե­րա­զի աշ­խար­հին մէջ՝ խա­ղա՜ղ, ան­դո՜րր, հե՜զ ու խո­նա՜րհ, հա­մե՜ստ, պա՜րզ, չա­փա­ւո՜ր եւ միշտ սի­րո՛վ…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ապ­րիլ 22, 2015, Իս­թան­պուլ