ՉՈՐՍ ՏԱՐԵԿԱՆ ԱՂՋԻԿԸ. «ԵՍ ՇԱՏ ՀՊԱՐՏ ԵՄ ԻՄ ԱՆՁՈՎՍ»

Համացանցին մէջ մեծ դիտումներու արժանացած տեսերիզ մը պզտիկ աղջկայ մը մասին է, որ մանկապարտէզի Սուրբ Ծնունդի տօնակատարութեան հանդէսի մը ընթացքին բեմին վրայ առնելով բարձրախօսը ինքն իր մասին կը խօսի: Պզտիկ աղջկան մէջ անուշիկութեան ու քաղցրութեան, անմիջականութեան կողքին, մի քանի բան ուշադրութիւնս գրաւեց, որոնք իրողութիւնններու վերածուելու միտումը ստացան միտքիս մէջ եւ, ակամայ, ինչպէս շատ մը երեւոյթներ, եզրակացութիւններու յանգեցուցին:

Պզտիկ աղջիկը կ՚ըսէր.

-Ես շատ հպարտ եմ ինձմով ու իմ դասարանիս աշակետրներով, որոնք շատ քաղցր են, բացի մէկ տղայէ... եւ պէտք ունիմ ըսելու...

Եւ արդէն ուսուցչուհին ձեռքէն կ՚առնէ բարձրախօսը ու պզտիկ աղջիկը շորորալով կը ձգէ բեմը ու կը հեռանայ: Մինչ այդ, ներկաներուն բարձրացող խնդուքը կը պայթեցնէ սրահը: Պատահաբար կամ իրողութեամբ՝ փոքրիկները ժամանակին ու անոր բարքերուն հիմնական թէ՛ ձաղկողն են եւ թէ զայն դիմագծողը: Երբ մանուկները իրենց չունեցած ընտրանքներուն ընդմէջէն ժամանակը կը հասկնան ու կը հասկցնեն կեանքի ամենաինքնուրոյն, անկեղծ ու առաքելապաշտ ընթացքը կ՚ապահովուի, անկախ մարդկային մեծագոյն նպատակներէն ու ծրագիրներէն:

Մանուկներուն իմացականութիւնը ամենաչխանգարող, արդար, անշահախնդիր ու քօղազերծող իմացականութիւնն է աշխարհին, տիեզերքին ու կեանքի-գոյութեան փիլիսոփայութեան: Եւ այդ իմացական գիտակցութիւնը, զոր իրենք կը բաշխեն բոլորին, մեզ չի ղեկավարեր, այո, բայց յաւերժաբար կը յաղթէ մեր կիսատ ու անկատար, կայացման մէջ թաւալում փնտռող բնաւ չկայացող ընթացքին: Մենք գիտենք, որ իրենք անժամանակ ճիշդն են եւ այդ ճշդութեան կը ձգտինք ու յաւերժաբար չենք հասնիր:

Պզտիկ աղջկան խօսքին մէջ կային մեծ պատգամներ, որոնք ժամանակը կը վերծանեն, բնագրութիւն կը կերտեն ու զուարճանք կը ստեղծեն: Ան ըսաւ. «շատ հպարտ եմ». հպարտութիւն մը, որ չորս տարուայ պատմութիւն ունի եւ կը բանայ հասարակարգերու, մետիայի, ինքնահաստատման ու ինքնակերտման մեր ժամանակակից եղած կամ չեղած ամենայն նպատակասլաց կամ անկապ կերտումները, կեանքի ոճերը, ազատականութեան շաղուած կամ անշաղ ուղղորդումները ու 21-րդ դարու առաջին քառորդի աւարտին հետ մեր նոր ու հին ստեղծարարութեան հրաւէրները, որոնք կ՚ընկճեն մեզ ու յաճախ կը պարտադրեն, որ առաւելաբար կարողականութեան ցուցմունք տանք, ինչքան որ մենք կրնանք ու կ՚ուզենք: «Ես շատ հպարտ եմ ինձմով» ու այդ եթէ ամբարտաւանութիւն է, փոխեցէք հասարակարգը, համակարգը, անարդարութիւնները, ես շատ երկար պատմութիւն չունիմ, բայց, կրնամ խղճաբար, կամովին, արդարացուած ու իրաւացիօրէն հպարտ ըլլալ (ի տարբերութիւն ձեր չիրագործածներուն)։

Հեգնել իրականութիւնը մարդկութեան համար մեծ թեթեւացում է եւ իրականութեան աչքերուն մէջ նայիլը միշտ կարելի է: Երբ պզտիկ աղջիկը հեգնելով բոլոր մարդկային նուաճումները՝ կ՚ըսէ․ «Ես հպարտ եմ եւ իմ դասարանովս ալ», կը նշանակէ մենք բոլորս ձեզմէ լաւ ենք ու կանք մեր հեգնանքով: Իսկ խօսիլ ընդհանուր կեանքէն ու անցուդարձէն՝ արդէն իսկ մեր դարու շատախօսութեան հետ հետագիծ կը ձգէ մեր ապրած կեանքի բացուածութեան ու գովազդաբանութեան մասին, ինչ որ պզտիկ աղջնակը թարգմանիչի դերով բացայայտելու մէջ կ՚ուզէր ինքզինք ներկայացնել:

Ինծի եւ կարծեմ շատ մը մարդոց համար բացայայտում էր պզտիկ աղջնակին պոռթկումը, դժգոհութիւնը, բանահիւսային ներկայացումը՝ հեգնանքն ու պարծանքը, պատգամն ու ոգեւորութիւնը՝ մեր կեանքի դրուագներով: Թէեւ ականատես չեղանք այդ պահուն, սակայն, համացանցի միջոցով մեր վրայ թողած ազդեցութիւնը երկար ու հաճելի վերլուծական բաւարարուած ուրախութիւն մը պատճառեց:

Մեծ բարեւ մեր սիրելի պզտիկ աղջնակին:

ՏԻԳՐԱՆ ԳԱԲՈՅԵԱՆ

Երեւան