ԿԱՆՈՒԽ ՏԱՐԻՔՈՏ ԸԼԼԱԼ

Կ՚ը­սեն՝ թէ ծե­րու­թեան շրջա­նը եր­կա­րա­տեւ ըլ­լա­լու հա­մար պէտք է կա­նուխ ծե­րա­նալ։ Ար­դա­րեւ տա­րի­քոտ ըլ­լալ եւ ծեր ըլ­լալ, թէեւ մեր­ձի­մաստ են, բայց էա­պէս կը տար­բե­րին ի­րար­մէ։ Տա­րիք ու­նե­ցող մէ­կը կրնայ ինք­զինք ե­րի­տա­սարդ զգալ, եւ փո­խա­դար­ձա­բար տա­րի­քը քիչ ըլ­լալ բայց ծեր զգալ ինք­զինք։

Ուս­տի ե­րի­տա­սար­դու­թիւն եւ ծե­րու­թիւն՝ մարմ­նա­կան-բնա­խօ­սա­կան վի­ճա­կէ մը ա­ւե­լի՝ տրա­մադ­րու­թեան հարց մըն է։ Ու­րեմն, կա­րե­լի է ը­սել՝ թէ տա­րի­քը միակ չա­փա­նի­շը չէ՛ ե­րի­տա­սար­դու­թեան կամ ծե­րու­թեան։ Ինչ­պէս ը­սինք, հո­գե­վի­ճա­կը, տրա­մադ­րու­թիւ­նը, աշ­խար­հի հա­յե­ցո­ղու­թիւ­նը, կեան­քի զա­նա­զան պայ­ման­նե­րը դեր կը խա­ղան, կ՚ազ­դեն եւ ըն­թացք կու տան «ծե­րու­թեան» կամ «ե­րի­տա­սար­դու­թեան»։ Կեան­քի ծան­րու­թեան, կեան­քի պայ­քա­րին դի­մադ­րե­լու տա­րո­ղու­թիւ­նը եւ կա­րո­ղու­թիւ­նը մեծ մա­սամբ կ՚ո­րո­շէ մար­դուն այն վի­ճա­կը՝ որ ընդ­հան­րա­պէս կը կո­չենք «ե­րի­տա­սար­դու­թիւն» կամ «ծե­րու­թիւն»։

­Կեան­քի պայ­քա­րին մէջ պար­տասած՝ յոգ­նած, ու­ժաս­պառ մար­դը բնա­կա­նա­բար ինք­զինք «ծե՛ր» կը զգայ։

Եւ երբ այս խորհր­դա­ծու­թիւն­նե­րը կ՚ը­նէինք՝ հե­ռա­ձայ­նի զան­գա­կին հնչիւ­նը մի­ջամ­տեց։ Հե­ռա­խօ­սին միւս կող­մը կար մեր բժիշկ բա­րե­կա­մը, ինչ որ բա­րե­պա­տեհ ա­ռիթ մըն էր ե­րի­տա­սար­դու­թեան ու ծե­րու­թեան հրա­ցը խորհր­դակ­ցիլ ի­րա­ւա­սու մէ­կու մը հետ։ Ի­րեն ը­սի վե­րո­յի­շեալ խօս­քը՝ թէ ե­թէ մարդ կ՚ու­զէ, որ իր ծե­րու­թիւ­նը եր­կար տե­ւէ, պէտք է կա­նուխ ծե­րա­նայ, տա­րի­քոտ ըլ­լայ։

Մեր բա­րե­կա­մին պա­տաս­խա­նը նոր հո­րի­զոն մը բա­ցաւ մեր առ­ջեւ։ Ան ը­սաւ, թէ ե­թէ մարդ կա­նուխ ծե­րա­նայ, թէեւ կ՚եր­կա­րի ծե­րու­թեան շրջա­նը, բայց կը կարճ­նայ, կը նու­ա­զի կեան­քին տե­ւո­ղու­թիւ­նը։ Բնաւ չէի խոր­հած հար­ցին այս կող­մին վրայ, ի­րա­պէ՛ս կեան­քը ապ­րիլ տար­բեր բան էր՝ իսկ ե­րի­տա­սարդ կամ ծեր ըլ­լալ բո­լո­րո­վին տար­բե՛ր բան։ Այս կը նշա­նա­կէ, թէ պէտք է հայց մը ու­սում­նա­սի­րել իր զա­նա­զան ե­րես­նե­րով, տար­բեր տե­սան­կիւն­նե­րէ դի­տել զայն եւ պէտք է, որ ո­րե­ւէ ո­րո­շում, հե­տե­ւանք եր­բեք վճռա­կան կամ վերջ­նա­կան չըլ­լայ։ Ար­դա­րեւ պէտք է նկա­տի ու­նե­նալ միշտ երկ­րորդ հա­ւա­նա­կա­նու­թիւն մը։ Այս պատ­ճա­ռաւ հա­զուա­գիւտ ըլ­լա­լու է «վեր­ջա­կէտ»ը մեր մտա­ծում­նե­րուն, գա­ղա­փար­նե­րուն մէջ…։

Ու­րեմն, կա­նուխ ծե­րա­նալն ալ ճար մը չէ՛ ծե­րու­թեան, հնարք մը չէ, այլ պար­զա­պէս ինք­նա­խա­բէու­թիւն, մխի­թա­րու­թիւն, եւ ի՛նչ որ կ՚ա­նուա­նէք։

Ի­րա­կա­նու­թեան մէջ բնա­կան կեան­քի ըն­թացք մըն է ե­րի­տա­սար­դու­թե­նէ ծե­րու­թեան տա­նող այս գնաց­քը։ Բայց ի՛նչ որ ալ ըլ­լայ, այդ ճամ­բան թէեւ դժուա­րու­թիւն­նե­րով եւ նե­ղու­թիւն­նե­րով լե­ցուն է, բայց մարդս կ՚ա­ռաջ­նոր­դէ եր­ջան­կու­թեան, ե­թէ քա՛ջ ըլ­լայ, տո­կայ այդ բո­լո­րին։

Բժիշկ բա­րե­կա­միս հետ խօ­սակ­ցե­լով՝ հետզ­հե­տէ հա­մո­զուե­ցայ, որ «ծե­րու­թիւն» ը­սուած շրջա­նը քաղցր շրջան մըն է՝ կեան­քի պտուղ­նե­րը քա­ղե­լու ժա­մա­նա՛կն է այդ շրջա­նը եւ պտուղ քա­ղել, միշտ հա­ճոյք կը պատ­ճա­ռէ մար­դուն, եւ ես անդ­րա­դար­ձայ այս ի­րո­ղու­թեան եւ ստու­գե­ցի ի­րո­ղու­թիւն մը եւս, թէ ծե­րու­թեան այդ շրջա­նէն խու­սա­փիլ կա­րե­լի չէ՛, այլ պէտք է ըն­դու­նիլ այդ ի­րա­կա­նու­թիւ­նը՝ որ կեան­քին ի­րա­կա­նու­թիւնն է ար­դա­րեւ։

Բա­րե­կա­մէս սոր­վե­ցայ նաեւ կեան­քի ու­րիշ մէկ ճշմար­տու­թիւ­նը։ Ան ը­սաւ, թէ հետզ­հե­տէ կը զգայ, որ ա­մէն օր քա­լած ճամ­բան, շի­տակ ճամ­բայ կար­ծած այդ ճամ­բան մինչ­դեռ զա­ռի­վեր՝ դէ­պի վե՛ր բարձ­րա­ցող ճամ­բայ մըն է ե­ղեր, եւ ա­ւել­ցուց, «Կար­ծեմ ծե­րու­թիւ­նը տա­րի­նե­րէ ի վեր քա­լած շի­տակ ճամ­բուն՝ զա­ռի­վեր ըլ­լա­լուն անդ­րա­դառ­նա­լու ժա­մա­նա՛կն է»։ Շ­նոր­հա­կալ եմ ի­րեն այս նշմա­րին…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Յու­նուար 15, 2015, Իս­թան­պուլ