ՄԱՐԴԻԿ ԳՈ՞Հ ԵՆ ԻՐԵՆՑ ԱՇԽԱՏԱՆՔԷՆ ԵՒ ՎՃԱՐՈՒՄԷՆ

Հարցը միշտ հրատապ եղած է, սակայն արագ զարգացող արհեստագիտութիւններու այս ժամանակաշրջանին աւելի սուր բնոյթ ստացած է: «Պի.Պի.Սի.» անդրադարձած է այս երեւոյթին:

*

ՊԱՇՏՕՆԵԱՆԵՐԸ ԱՇԽԱՏԱՎԱՅՐԻՆ ՄԷՋ ՄՏԱՊԷՍ Կ՚ԱՆՋԱՏՈՒԻՆ, ՄԻԱՅՆ ԳՈՐԾԱՏԷՐԵՐԸ ԿՐՆԱՆ ԱՅԴ ԵՐԵՒՈՅԹԸ ԴԱԴՐԵՑՆԵԼ

Վատթարացող աշխատանքային շուկային մէջ բազմաթիւ պաշտօնեաներ մնացած են իրենց համար տհաճ աշխատատեղերու մէջ: Անոնք մտապէս կ՚անջատուին, եւ ընկերութիւնները մեծ դեր ունին խնդիրի լուծման գործին մէջ:

Աշխատանքը լքելու տոկոսները կը նուազին: Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու մէջ տոկոսները վերադարձած են նախքան համաճարակը հանգրուանի մակարդակին՝ վերջ տալով «Քորոնա»ի ընթացքի հրաժարականի մեծ ալիքին: Նմանապէս՝ թեթեւցած է աշխատանքի ընդունումը: Բրիտանիոյ մէջ վերջին տարուան ընթացքին թափուր աշխատատեղերու թիւը կրճատուած է իւրաքանչիւր եռամսեակին:

Ներկայիս աշխատանքային շուկային մէջ աշխատատեղերու պահանջը զգալիօրէն կը գերազանցէ առաջարկը:

Յունիս 2023-ին «LinkedIn»ի հետազօտութիւնը ցոյց կու տայ, որ աշխատանքի ընդունումը տարեկան կտրուածքով նուազած է 21 առ հարիւրով ԱՄՆ-ի մէջ, իսկ Բրիտանիոյ մէջ՝ 23 առ հարիւրով: Միաժամանակ կ՚աճի աշխատանք փնտռելու գործունէութիւնը: «LinkedIn»ի տուեալները ցոյց կու տան, որ 2023 թուականի յուլիսին Բրիտանիոյ մէջ աշխատանքի դիմումները 150 առ հարիւրով աւելցած են անցեալ տարուան համեմատ: ԱՄՆ-ի մէջ արձանագրուած է նաեւ իւրաքանչիւր թեկնածուի դիմումներու թիւի 35 առ հարիւրի աճ:

Մասնագէտները կ՚ըսեն, որ որոշ պաշտօնեաներ ուրախ են մնալով իրենց աշխատանքին մէջ. շատեր գտած են նոր պաշտօններ, որոնցմով ոգեւորուած են վերջին քանի մը տարիներու ընթացքին վերադասաւորումներէն ետք: Բայց ամէն աշխատող չէ, որ իր կամքով տեղը կը մնայ:

Որոշ պաշտօնեաներ դեռ կ՚ուզեն հեռանալ աշխատանքէն, բայց աշխատանքի ընդունման դանդաղութեան եւ տնտեսական անորոշ կանխատեսումներու պատճառով մօտիկ ապագային անոնք կրնան յայտնուիլ իրենց չսիրած աշխատատեղերուն մէջ:

«Հրաժարականի մեծ ալիքին եւ աշխատանքի ընդունման ճգնաժամի ընթացքին պաշտօններու փոփոխութիւնը նման էր երաժշտական աթոռներու խաղի: Ժամանակի ընթացքին աւելի շատ աշխատատեղեր կանոնաւոր կերպով հեռացուած են շուկայէն: Այժմ աշխատողներու համար աւելի նուազ աշխատանքի առիթներ կան, քան նախապէս. աւելի շատ մարդիկ պէտք է մնան այնտեղ, ուր որ են», կ՚ըսէ տնտեսագէտ Նելա Ռիչըրտսըն:

Ասիկա կը ներառէ դժգոհ աշխատողները: Տաղանդներու պակասի գագաթնակէտին դժգոհ աշխատողները աւելի դիւրաւ կրնային լքել իրենց աշխատանքը՝ այլ աշխատանքի անցնելով, գտնելու իրենց հաճելի դերերը:

«Երբ մարդիկ կը զգան, որ ոգեշնչող աշխատանքի մէջ չեն եւ այլ տեղեր հնարաւորութիւններ կը տեսնեն, անոնք հաւանաբար կը փորձեն բաւարարել իրենց ասպարէզի կարիքները այլ գործատիրոջ մը հետ», կ՚ըսէ գիտնական Ճիմ Հարթըր:

Բայց հիմա, քանի որ քիչ են աշխատանքի հեռանկարները, այս աշխատողները կրնան չկարողանալ հեռանալ աշխատանքէն, ուստի փոխարէնը՝ անոնք «մտապէս կ՚անջատուին»: Ըստ յունիսին կայացած հարցախոյզի մը արդիւնքներուն, պաշտօնեաներուն մեծ մասը արդէն ճիշդ այդ կ՚ընէ: Համաշխարհային աշխատաւորներուն 59 առ հարիւրը կ՚ըսէ, որ աշխատանքին մէջ ներգրաւուած չեն:

Կան բազմաթիւ պատճառներ, թէ ինչո՛ւ աշխատաւորները կրնան ճիշդ հիմա մտապէս անջատուած ըլլալ, կ՚ըսեն մասնագէտները:

Նախ՝ կեանքի ծախսերը եւ աշխատավարձքի լճացած աճը կը նշանակեն, որ աւելի շատ պաշտօնեաներ դժգոհ են իրենց աշխատավարձէն: «Վճարումը յաճախ թիւ մէկ պատճառն է, որ ոեւէ մէկը դժգոհ ըլլայ իր ներկայի աշխատանքէն. դուն նոյնքան ջանասիրաբար կ՚աշխատիս, բայց քու աշխատավարձդ այդքան հեռու չ՚երթար», կը բացատրէ Ռիչըրտսըն:

«Պաշտօնեաներու մեծ զանգուած մը նոյնպէս մխրճուած է աշխատանքներու մէջ, որոնց մասին էապէս չէ հետաքրքրուած: Երբ անոնք կ՚ուզեն նոր պաշտօն ունենալ, բայց չեն կրնար ստանալ, կը մնան հիասթափ, կախեալ եւ անզօր: Այսպիսով, առանց աշխատանքային շուկայի շարժունակութեան, անոնք կը մնան պարզապէս առանց ընտրանքի», կ՚ըսէ Նկայիր Մոյէս, «LinkedIn»ի բրիտանական տնօրէնը, որ կը գտնուի Լոնտոն:

Ճիշդ այստեղ կու գայ «մտապէս անջատուիլը»: «Մարդոց մեծամասնութիւնը մտապէս կ՚անջատուի իր աշխատանքի բնոյթին պատճառով: Անոնք կ՚ընեն նուազագոյնը, քանի որ ոգեշնչուած չեն իր աշխատանքին մէջ եւ չեն զգար, թէ հնարաւորութիւն ունին ընելու այն, որ կ՚ընեն լաւագոյնս», կ՚ըսէ Հարթըր:

Որոշ պարագաներու ընկերութիւնները կրնան անգիտակցաբար բարդացնել խնդիրը:

Հարթըր կ՚ըսէ, որ ընկերութեան կողմէ իրենց պաշտօնեաներուն մէջ անձնական ներդրումներու բացակայութիւնը յաճախ կը ստիպէ անոնց մտապէս անջատուելու: Իսկ աշխատանքային շուկային մէջ, որ ներկայիս բարենպաստ է ընկերութիւններու համար, գործատէրերը կրնան նոյնիսկ աւելի նուազ եռանդ ունենալ այդ պաշտօնեաները ներգրաւելու համար:

«Որոշ գործատէրեր այժմ կրնան մտածել, որ իրենք աւելի մեծ վերահսկողութիւն ունին, քանի որ աշխատողները այլ տեղեր աւելի քիչ հնարաւորութիւններ ունին, ուստի անոնք այդքան ջանք չեն գործադրեր իրենց խումբերը ոգեշնչելու համար», կ՚ըսէ ան:

Պաշտօնեաներու համար կախեալ ըլլալը աշխատանքի մը մէջ, որ անոնք չեն վայելեր, լաւագոյն պարագային տհաճ է, վատագոյն պարագային՝ վնասակար: Եւ «մտապէս անջատուիլը» չ՚օգներ:

«Այդ վերաբերմունք մըն է, որ ժամանակի ընթացքին կրնայ յանգեցնել բարեկեցութեան աւելի ցած մակարդակի: Արթուն ժամերու մեծ մասին ընթացքին նուազագոյնը ընելը կրնայ բացասական ազդեցութիւն ունենալ հոգեկան առողջութեան վրայ: Եւ այդ յաջող ասպարէզ մը կառուցելու միջոց մը չէ», կ՚ըսէ Հարթըր:

Հակառակ պաշտօնեաներու վրայ ունեցած բոլոր անբարենպաստ ազդեցութիւններուն՝ այս շարունակական խնդիրը նաեւ մեծ խնդիր է ընկերութիւններու համար, քանի որ աշխատողներու անջատումը կրնայ անոնց արտադրողականութեան կորուստ պատճառել: Մասնագէտները կ՚ըսեն, որ ընկերութիւնները իրենք պէտք է շահագրգռուած ըլլան իրենց աշխատողները ներգրաւելու հարցին մէջ: Պարզապէս անոնք իրենց դերը ունին «մտապէս անջատուելու» այս տարածումը խախտելու գործին մէջ: Եթէ ընկերութիւնները պայմանները չբարելաւեն աշխատաւորներուն համար, անոնց պաշտօնեաներու աճող թիւը կը շարունակէ կատարել նուազագոյնը, մինչեւ անոնք իրականութեան մէջ կարենան ձգել աշխատանքը:

Ընկերութիւնները պէտք է երաշխաւորեն, որ պաշտօնեաները իրենք զիրենք ապահով զգան, ինչպէս այդ կ՚ընէին համաճարակի ժամանակ, երբ բարեկեցութեան ծրարները նախատեսուած էին առցանց աշխատանքի համար, եւ ընկերութիւնները աւելի մեծ ուշադրութիւն կը դարձնէին աշխատաւորներու հոգեկան առողջութեան:

Աշխատավարձի ճգնաժամի ընթացքին բազմաթիւ գործատէրեր աւելին ըրին իրենց աշխատաւորները պահելու համար՝ առաջարկելով աւելի մեծ ճկունութիւն եւ մտաւոր առողջութեան ընդմիջումներ: Բայց քանի որ տաղանդներու պակասը թուլցած է, որոշ ընկերութիւններ կրնան հրաժարիլ այդ առաջարկներէն: Բայց եւ այնպէս, գլխաւոր պատճառը, որ պաշտօնեայ մը կը լքէ աշխատանքը, չի փոխուիր, եւ այդ կապուած է ընկերութեան մշակոյթին:

Տնտեսական ճնշուածութեան ժամանակ, ինչպէս՝ սղաճը, գործատէրերը պարտաւոր են նոյնպէս ընդունիլ աշխատաւորներու աւելի լայն հանգամանքները եւ զանոնք աւելի շատ ներգրաւել աշխատանքի: Ներգրաւուածութեան վրայ նոյնպէս կ՚ազդեն աշխատավայրերէն դուրս ճգնաժամերը:

«Դժուար ժամանակներուն ճիշդ կազմակերպչական մշակոյթի ստեղծումը աւելի կարեւոր է աշխատաւորներու հայեցողական ջանքերը որոշելու համար», կ՚ըսէ Հարթըր:

Աշխատաւորներու մեծամասնութեան համար իրականութիւնը այն է, որ անոնք կրնան ստիպուած մնալ իրենց ներկայի դերերուն մէջ, անկախ անկէ՝ կը սիրե՞ն, թէ՞ ոչ: Եւ եթէ ընկերութիւնները աւելին չընեն դժգոհ պաշտօնեաները ներգրաւելու համար, շատեր պիտի նախընտրեն «մտապէս անջատուիլ» աշխատանքէն:

ԸՆԿԵՐՈՒԹԵԱՆ ՊԱՇՏՕՆԵԱՆԵՐՈՒ ՀԱՒԱՏԱՐՄՈՒԹԻՒՆԸ ԿԸ ՇԵՇՏՈՒԻ

Կը նուազին այն օրերը, երբ պաշտօնեաները կը պարծենան այն ընկերութիւններով, որոնց մէջ կ՚աշխատին: Այժմ անոնց համար առաջնահերթութիւնը իրենք են:

Տարիներ շարունակ Լոնտոնի Քանարի Ուորֆ կամ Մենհեթընի նման թաղերու յատկանիշը աշխատաւորներն էին, որոնք կը կրէին բուրդէ ժիլէներ՝ իրենց ընկերութեան նշաններով: Այդ ոչ միայն նուազ պաշտօնական հագուստի նշան էր, այլ անիկա հպարտութեա՛ն նշան էր այն ընկերութեան համար, ուր կ՚աշխատէին:

Բայց եւ այնպէս, պաշտօնեաներու բացայայտ հաւատարմութիւնը կրնայ տկարանալ: Փոփոխուած աշխատանքային աշխարհի մէջ, ուր արհեստագիտութիւնները արագ կը զարգանան, պաշտօնեաներու առաջնահերթութիւնները փոխուած են:

Մասնագէտները կ՚ըսեն, թէ աւելի քիչ հաւանական է, որ մարդիկ նախ ընկերութիւնը նկատի առնեն, երբ կը մտածեն եւ կը խօսին իրենց ասպարէզին մասին:

Փոխարէնը՝ մարդիկ իրենց ինքնակենսագրականներուն (CV) մէջ կը շեշտեն իրենց անձնական բարեխիղճ վերաբերմունքը ընկերութիւններուն հանդէպ:

Թիմ Օլտմըն՝ հիմնադիրն ու գործադիր տնօրէնը «Լիսման»ի, որ կը չափէ պաշտօնեաներու աշխատանքային փորձառութիւնը, այդ տեսած է իր ընկերութեան համար նոր տաղանդներ փնտռելու ատեն:

Ասիկա յաճախ կը դրսեւորուի «LinkedIn»ի մէջ, ուր բազմաթիւ աշխատողներ այժմ կ՚ընտրեն իրենց անունն ու հմտութիւնները դնել իրենց կենսագրութեան վերնագիրերուն մէջ՝ իրենց ներկայիս գործատէրերուն մանրամասնութիւնները էջին ամենէն վարի մասը իջեցնելով:

Ասիկա բացարձակապէս կը հակասէ աւանդական մօտեցումին, ուր մարդիկ իրենց կենսագրականներուն մէջ նախ կը նշէին աշխատանքի անունը եւ ընկերութիւնը:

«Աշխատավայրի ինքնութեան վերաբերեալ անձնական ձեռքբերումները գովազդելու այս մօտեցումը իմաստ ունի ներկայիս ընդհանուր մթնոլորտին մէջ, ուր գործատէրերը կը փնտռեն յատուկ հմտութիւններ», կ՚ըսէ Տանա Մինպայեւա՝ Լոնտոնի Քինկզ համալսարանի դասախօսը:

Առ այդ մասամբ կը պայմանաւորէ դէպի հմտութիւններու վրայ հիմնուած տնտեսութիւն մը՝ աւելի լայն տեղաշարժով:

«Մենք կը գործենք միջավայրի մը մէջ, ուր անհատներուն հմտութիւններն ու կարողութիւնները կը նկատուին անոնց ամենէն արժէքաւոր տուեալները», կ՚ըսէ ան:

Աշխատանքի շուկայի ամենէն արժէքաւոր աշխատաւորները պէտք է կարելիութիւն ունենան յարմարեցնելու իրենց անձնական փորձառութիւնը՝ զարգացող արհեստագիտութիւններուն, ինչպիսին է արհեստական բանականութիւնը (ԱԲ):

«Աճող համաշխարհայնացումը արագ զարգացող արհեստագիտութիւններու հետ կը մղէ անցումը դէպի հմտութիւններու վրայ հիմնուած աշխատանքային շուկայ։ Պահանջուող հմտութիւնները արագ կը փոխուին եւ պաշտօնեաները կ՚ուզեն զանոնք թարմացնել անձնական, մասնագիտական կամ տնտեսական պատճառներով», կ՚ըսէ Բրիտանիոյ Արտեն համալսարանի դասախօս Ահարոն Թէյլըր:

Այլ խօսքով, աշխատաւորները աւելի արժէքաւոր կը դառնան իրենց ունեցած հմտութիւններով, այլ ոչ թէ՝ իրենց սահմանափակ գիտելիքներով:

ՀԱՒԱՏԱՐՄՈՒԹԵԱՆ ԳՈՐԾՕՆԸ

Քանի որ ներկայիս աշխատանքային շուկային մէջ անձի մը հմտութիւնները աւելի կարեւոր կը դառնան, քան՝ ընկերութեան հեղինակութիւնը, բազմաթիւ պաշտօնեաներ հետզհետէ աւելի նուազ հաւատարիմ են իրենց գործատէրերուն:

Իր անուան պատճառով հեղինակաւոր ընկերութեան մէջ մնալու փոխարէն՝ մասնագէտները կ՚ըսեն, թէ աւելի հաւանական է, որ աշխատողները տեղափոխուին ընկերութիւններու միջեւ՝ փնտռելով կարելիութիւններ, ուր կրնան զարգացնել իրենց հմտութիւնները:

Հաւատարմութեան այս փոփոխութեան պատճառով աշխատողները հոգեբանօրէն կ՚անջատուին ընկերութեան մը հանդէպ իրենց երբեմնի հաստատուն հաւատարմութենէն, կ՚ըսեն մասնագէտները:

Ասիկա մասամբ պայմանաւորուած է անով, որ աւելի հաւանական է, որ աշխատաւորները ուսումնասիրեն եւ նոյնիսկ վիճարկեն իրենց աշխատավայրի եւ ղեկավարներու արմատացած արժէքներն ու մշակոյթը:

Երիտասարդ աշխատողները շատ աւելի գործուն ներգրաւուած են՝ ստուգելու եւ գնահատելու, թէ արդեօք ընկերութեան գործողութիւնները ներդաշնա՞կ են իրենց սեփական համոզումներուն եւ արժէքներուն, կայունութեան օրակարգին եւ տրուած այլ խոստումներուն: Պարզապէս անոնք այժմ պատրաստ են հեռանալու ընկերութենէ մը, որ չի համապատասխաներ իրենց իտէալներուն:

Համաճարակը նոյնպէս ստիպած է պաշտօնեաներուն՝ պահանջել աւելի շատ ինքնավարութիւն աշխատավայրին մէջ:

Մարդիկ կ՚ուզեն աւելի շատ վերահսկել իրենց աշխատանք-կեանքի հաւասարակշռութիւնը: Շատ աւելի քիչ շեշտադրում կայ հաւատարիմ մնալու ու աշխատանքի կառչելու, եւ շատ աւելի մեծ շեշտադրում կայ աշխատանք գտնելու վրայ, որ կը համապատասխանէ պաշտօնեաներու սեփական կարիքներուն եւ նախասիրութիւններուն:

Ըստ մասնագէտներու, աշխատաւորները որքան քիչ ժամանակ կը յատկացնեն գրասենեակներուն մէջ, այնքան աւելի շատ անոնք կրնան սահմանագիծ քաշել իրենց եւ իրենց աշխատանքին միջեւ:

Գրասենեակներու մէջ աշխատողները աւելի քիչ կ՚օգտուին ապրանքանիշի հաւատարմութենէն եւ այն առաւելութիւններէն, որոնք մեծ գրասենեակները կրնան սերմանել:

Անոնք նոյնպէս կը զրկուին գործընկերներու հետ չհաստատուած ընկերային յարաբերութիւններէ, որոնք կը ծառայեն հասարակական խմբուածութեան եւ ընդհանուր նպատակի զգացողութեան ստեղծման եւ ամրապնդման:

Երբ գրասենեակի հետ ֆիզիքական կապը անցողակի յարաբերութիւններ են, պաշտօնեաները աւելի քիչ կը հոգան ընկերութեան մասին եւ, հետեւաբար, աւելի հաւանական է, որ երկու անգամ չմտածեն նաւէն ցատկելու մասին:

Ի վերջոյ, աւանդական ընկերութեան հանդէպ հաւատարմութեան այս նուազումը կը դիւրացնէ եւ աւելի խելամիտ աշխատաւորները կը մղէ նախ մտածել իրենց հմտութիւններուն մասին:

Նայելով ապագային՝ մասնագէտները կը կարծեն, որ պաշտօնեաները աւելի ու աւելի կը մտածեն առաջին հերթին իրենց աշխատանքին եւ հմտութիւններուն մասին, այլ ոչ թէ՝ ընկերութեան անունին մասին:

Եւ քանի որ աշխատատեղերու աճը կը մեծնայ, եւ հմտութեան վրայ հիմնուած տնտեսութիւնը միայն կ՚աճի, պաշտօնեաները կը շարունակեն իրենց տաղանդները ցոյց տալ իրենց գործատուներուն՝ յառաջընթացի համար, ինչպէս ասպարէզի աճի, այնպէս ալ՝ եկամուտի ներուժի առումով:

ՆԱՐԷ ԳԱԼԵՄՔԷՐԵԱՆ

«Ազդակ», Լիբանան