ԻՍԿ ՀԻՄԱ Ի՞ՆՉ

Տխրայիշատակ 9 նոյեմբերը անկիւնադարձային թուական է հայոց պատմութեան էջերուն մէջ: Արցախեան պատերազմի մեր վէրքերը չբուժուած, մեր նահատակ վեհ եղբայրներուն ու քոյրերուն սուգը չամբողջացուցած, սթափեցանք սահմռկեցուցիչ եւ անընդունելի պայմաններ ընդգրկող համաձայնագիրի մը լուրով:

Անընդունելի, անհաւատալի, աներեւակայելի, բայց ափսոս՝ իրողութիւն: Աւելի քան քառասուն օրուան հայրենապահպան յախուռն պատերազմին եւ համահայկական աննախընթաց ճիգերուն վերջ դրուեցաւ տխրահռչակ ու նուաստացուցիչ համաձայնագիրով մը:

Անշուշտ հարկ չկայ ըսելու, թէ այդ լուրը կայծակի նման բռնկցուց ողջ հայութիւնը, կարծէք թէ աշխարհը փուլ եկած ըլլար մեր գլխուն… իսկութեան մէջ այո՛, հայոց աշխարհը փուլ էր եկած:

Ինչ որ ոսոխը չկարողացաւ գրոհով եւ պատերազմով շահիլ, այս տխրահռչակ համաձայնագիրով ստացաւ իբրեւ նուէր՝ ոսկիէ ափսէի վրայ ու վե՛րջ:

Իսկ հիմա ի՞նչ…

1) Անշուշտ միջազգային օրէնքներու վրայ հիմնուելով՝ երբ այս տեսակի եւ այս մակարդակի դժգոհութիւն եւ անվստահութիւն կը տիրէ ժողովուրդին մէջ, առաջին պայմանն է, որ կառավարութիւնը՝ գլխաւորութեամբ վարչապետին, հրաժարի: Ասոր այլընտրանքը չկայ, եթէ մենք տակաւին կը հաւատանք, թէ ժողովրդավար պետութեան մէջ կ՚ապրինք, եւ ոչ թէ մենատիրական:

2) Նոր ընտրութիւններ կազմակերպել՝ թափանցիկ ու քաղաքակիրթ, այլ պետութիւններու նման ժողովրդավարութեան վրայ հիմնուելով:

3) Ընդունիլ ընտրութիւններուն արդիւնքները եւ կազմել Ազգային փրկութեան կառավարութիւն:

Այս կառավարութեան հիմնական եւ շուտափոյթ գործն է՝

Ա) Արցախէն տեղափոխուած ժողովուրդը տեղաւորել եւ հասնիլ անոնց կարիքներուն:

Բ) Նահատակներու ընտանիքներուն կարիքներուն ամբողջական պատասխանատուութիւնը ստանձնել:

Գ) Պատերազմէն վիրաւորուած զինուորներուն եւ անձերուն դարմանումը ամբողջովին ապահովել:

Դ) Արցախի ամբողջ վանքերը, եկեղեցիները եւ պատմական, ազգային թէ մշակութային արժէք ներկայացնող կոթողները ԻՒՆԷՍՔՕ-ի հովանաւորութեան տակ դնել:

Ե) Ամէն գնով օտար պետութիւններու օժանդակութիւնները օգտագործել, նաեւ՝ Միացեալ ազգերու կազմակերպութիւնը՝ ի նպաստ Արցախէն տեղափոխուած ընտանիքներուն:

Զ) Մշակել հինգ տարուան վրայ երկարող հայրենաշէն ծրագիր, որ կ՚ընդգրկէ տնտեսական, զինուորական, ընկերային երեսներ եւ զայն ներկայացնել ժողովուրդին:

Է) Հայաստանի դատական համակարգը եւ դրութիւնը ամբողջովին վերատեսութեան ենթարկել՝ զանոնք բարելաւելու նպատակով:

Ը) Հաշուեքննութեան ենթարկել ամբողջ պետական նախարարութիւնները, նաեւ արտասահմանէն ղրկուած նպաստները՝ թափանցիկութիւն ստեղծելու եւ վստահութիւն ներշնչելու նպատակով:

Թ) Ստեղծել զուտ համասփիւռքեան լայն ժողովական կազմ (ընտրուած սփիւռքի կողմէ), որ Հայաստանի կառավարութեան մէջ ներկայացուած ըլլայ պատշաճ աթոռներով:

Ժ) Միանգամընդմիշտ մաքրել հայրենիքը վատ ցեցերէն, այսինքն՝ ձերբազատիլ ներքին մաֆիայէն, որ կը քամէ հայրենիքի տնտեսութիւնը:

Ի) Մշակել եւ ստեղծել համահայկական ազգային տուրք, որուն ամէն հայ անհատ պէտք է մասնակցի՝ նպատակ ունենալով հայրենիքի բարգաւաճումը:

Վերոյիշեալ կէտերու գործադրութեամբ կարելի կ՚ըլլայ ձերբազատիլ այս տխուր, չըսելու համար դժոխային վիճակէն:

Հայրենիքը դէպի անդունդ կ՚երթայ: Արտաքնապէս կորսնցուցինք Արցախը, ներքնապէս քաղաքացիական պատերազմի սեմին ենք (կարծենք թէ), ժողովուրդին կողմէ դաւաճան կոչուած վարչապետ մը կ՚ուզէ մենատիրութիւն բանեցնել. սփիւռքը վհատ է եւ յուսաբեկ, գրեթէ ամբողջովին կորսնցուցած է վստահութիւնը հայրենիքին նկատմամբ: Բայց եւ այնպէս մենք տակաւին յամառօրէն կը հաւատանք, թէ հայրենիքը փիւնիկի նման անգամ մը եւս կրակին մէջէն պիտի բարձրանայ դէպի երկինք:

Կայմը տակաւի՛ն կայուն է, այնքան ատեն որ մեր արեան գոյնն է եռագոյնը, մեր երակներուն մէջ կը հոսի մեր նահատակներու արիւնը, եւ մենք տոգորուած ենք Վարդանի հաւատքով, անպայմանօրէն միասնաբար պիտի հասնինք մեր գերագոյն նպատակին՝ միացեալ, ազատ եւ անկախ հայրենիքին:

ՏՔԹ. ՎԱՐԴԳԷՍ ԱՐԶՈՒՄԱՆԵԱՆ