ՍԷՐԸ… ԲԱ՞Ռ ՄԸ

«Աս­տուած եր­կին­քէն ի­ջե­ցուց Ղու­րա­նը մար­դոց հա­մար, ին­չո՞ւ զայն երկ­րա­գուն­դի Օ­րի­նա­գիր­քը չը­նել»:

Ա­յա­թուլ­լահ Խու­մէյ­նի

Ա­մէն կրօնք ինք իր մէջ ամ­բող­ջու­թիւն մըն է. նոյն բա­նը կրնայ ը­սել պրահ­մա­նա­կա­նը, պուտ­տա­յա­կա­նը, զրա­դաշ­տա­կան մը եւ ին­չո՞ւ չէ մով­սի­սա­կանն ու քրիս­տո­նեան:

Քրիս­տո­նէու­թիւ­նը կան­խած է մահ­մե­տա­կա­նու­թիւ­նը վեց դա­րեր, եւ որ­քան պրպտենք ու խո­րա­նանք, այդ­քան կ՚ըն­դար­ձա­կուինք ու կը խո­րա­նանք ե՛ւ մտա­ծո­ղու­թեան մա­կար­դա­կով, ե՛ւ ընդ­հա­նուր կեան­քի ապ­րե­լա­կեր­պով:

Քիչ թէ շատ Նոր Կտա­կա­րա­նի ծա­նօթ ան­ձինք, վստա­հա­բար Պօ­ղոս Ա­ռա­քեա­լի Բ. Կորն­թաց­ւոց 13-րդ գ­լու­խէն ի հար­կէ տե­ղեակ են, որ սի­րոյ գլուխն է. ի՞նչ չէ ը­սած.- ամ­բող­ջա­կան ու կա­տա­րեալ. բայց ե­կուր տես, որ աշ­խար­հի մէջ ա՛յն­քան գոր­ծա­ծուած ՍԷՐ բա­ռը, որ­քան չար­չա­րուած է եւ խա­չուած, ու կը մնայ հոն, խա­չուած եւ ա­րիւն­լուայ:

Որ­քա՜ն դիւ­րին է շրթե­րու հա­մար ՍԷՐ բա­ռը, քիչ մը ա­ւե­լի դժուար՝ սիր­տին հա­մար. իսկ ան­կա­րե­լիու­թիւն՝ ի­րա­գործ­ման մէջ՝ ե­թէ առ­նենք իր ամ­բող­ջա­կան գոր­ծա­ծու­թեան շրջա­նա­կին մէջ, որ մե­զ պի­տի տա­նի ա՛յլ հա­մա­րի մը:- «Աս­տուած մե­զի երկ­չո­տու­թեան հո­գի չտուաւ. այլ՝ զօ­րու­թեան, սի­րոյ եւ զգաս­տու­թեան», այս ե­րե­քին հա­մե­րաշխ ներ­դաշ­նու­թեամբ է, որ կ՚ի­րա­գոր­ծուի ի­րա­կան սէ­րը, եւ սա­կայն տի­րա­կանն է, անձ­նա­սի­րու­թիւ­նը, որ պէտք է սան­ձուի զգաս­տու­թեամբ, ո­րու հա­մար ներ­քին, կամ­քի զօ­րու­թեան կը կա­րօ­տի…։

Այլ տեղ, որ կը գտնուի Ղու­կա­սու Գ. գլուխ 10-11.- «Եւ ժո­ղո­վուրդ­նե­րը կը հարց­նէին ի­րեն ու կ՚ը­սէին: Ու­րեմն ի՞նչ ը­նենք: (11) Պա­տաս­խան տուաւ ու ը­սաւ ա­նոնց, ով եր­կու հան­դերձ ու­նի, թող մէ­կը չու­նե­ցո­ղին տայ, եւ ով որ կե­րա­կուր ու­նի, նոյն­պէս ը­նէ: (14) Զի­նուոր­ներն ալ կը հարց­նէին ա­նոր ու կ՚ը­սէին, եւ մենք ի՞նչ ը­նենք: Ը­սաւ ա­նոնց, մէ՛­կը մի՛ հարս­տա­հա­րէք եւ մար­դու վրայ զրպար­տու­թիւն մի՛ ը­նէք, ու ձեր թո­շա­կո­վը բա­ւա­կա­նա­ցէք:

Ի՜նչ լաւ պա­տուէր­ներ… երկ­հա­զա­րա­մեայ, որ տա­կա­ւին կը սպա­սուի ի­րա­գոր­ծու­մի… յա­նուն հա­մե­րաշխ ապ­րե­լակեր­պի հայ­րե­նի հո­ղի վրայ:

Կա՞յ հայ մը, որ հայ­րե­նա­սէր չըլ­լայ…։ Բայց գանք ի­րո­ղա­կա­նին, ուր հայ­րե­նա­սի­րու­թեան ճամ­բա­նե­րը ան­թիւ են, ո­րոնք ի­րա­կան եւ ամ­բող­ջա­կան հայ­րե­նա­սի­րու­թեան ամ­բող­ջու­թիւ­նը չեն լրաց­ներ:

Կան կու­սակ­ցու­թիւն­ներ, ո­րոնց ան­դամ­նե­րուն հա­մար՝ ի­րենց կու­սակ­ցու­թեան ա­կօ­սէն կ՚անց­նի հայ­րե­նա­սի­րու­թիւ­նը:

Կան միու­թիւն­ներ, ո­րոնք տար­բեր չեն… վեր­ջա­պէս հայ-մարդ ենք եւ զի­րար կը պայ­մա­նա­ւո­րենք:

Կայ կղե­րա­կան դա­սը, ո­րու հայ­րե­նա­սի­րու­թիւ­նը պէտք է անց­նի Քրիս­տո­սի խա­չին ա­րիւ­նով ու Ղե­ւոն­դեան ո­գիով, բայց փաս­տօ­րէն այդ­պէս չէ:

Վեր­ջա­պէս պե­տա­կան ա­ւա­գա­նին, որ բարձ­րե­րը ըն­կող­մա­նած ան­հա­ղորդ է զինք ընտ­րող ժո­ղո­վուր­դին մա­կար­դա- կով, ո­րու մէկ ա­նուն պէտք է տալ.- տա­ռա­պան­քով, մինչ ինք շուայ­տու­թեամբ կը յղփա­նայ, օ­րէ օր տնտե­սա­պէս պա­րար­տա­նա­լով ժո­ղո­վուր­դին հաշ­ւոյն, ո­րու համ­բե­րու­թիւ­նը, ինչ­պէս ա­մէն պա­րա­գա­նե­րու, պայ­թե­լու ա­ռիթ կը ստեղ­ծէ եւ կամ նման ա­ռիթ մը սա­տա­րե­լու. յու­սա­լով, դար­ձեալ յու­սա­լով, որ մի գու­ցէ ա­ւե­լի լա­ւը պա­տա­հի…։

Զգաս­տու­թեան հրա­ւէր է ա­մէն բո­ղոք ու շար­ժում:

Սէ­րը բառ մը չէ միայն. ա­ռան­ձին չի կրնար ապ­րիլ, պէտք է լից­քա­ւո­րուի բա­նա­կա­նու­թեամբ, զգաս­տու­թեան իբր հրա­ւէր, զօ­րու­թեամբ եւ ա­պա՝ ի­րա­գոր- ծե­լով: Բան մը, որ հա­զա­րա­մեանկ­նե­րէ կը կրկնուի ու… տա­կա­ւին կը սպա­սուի:

Յոյս: Յոյ­սը, որ կ՚ապ­րեց­նէ... թէ պի­տի օր մը ի­րա­կա­նա­նան ե­րազ­նե­րը ան­հա­սա­նե­լի:

Եր­կիր մը ինք իր մէջ ամ­բող­ջու­թիւն մը ըլ­լա­լով, ժո­ղո­վուրդ-պե­տու­թիւն ներ­դաշ­նա­կու­թեամբ պի­տի զօ­րա­նայ: Որ­պէս­զի չկրկնենք Լաօ Ցէի հե­տե­ւեալ խօս­քը.- «Ժո­ղո­վուր­դը սո­ված է, քա­նի որ տուր­քե­րը կը հնձեն ցո­րե­նի ար­տե­րը»: (75)

Յ.Գ. Ին­ծի այն­պէս կը թուի, թէ մեր՝ սփիւռ­քա­հա­յե­րուս հայ­րե­նա­սի­րու­թիւ­նը կը նմա­նի սի­րա­հա­րուած­նե­րու կամ նշա­նուած­նե­րու յա­րա­բե­րու­թեան… մինչ­դեռ ա­նոնք՝ ո­րոնք պա­պե­նա­կան հո­ղը ի­րենց ոտ­քե­րուն տակ ու­նին, պե­տու­թիւ­նը ի­րենց վե­րեւ, մա­նա­ւանդ երբ այս վեր­ջի­նը ան­տար­բեր կը մնայ իր պա­տաս­խա­նա­տուու­թեան հան­դէպ, դժբախ­տա­բար պա­տա­հա­րի ա­ռիթ կու տայ՝ վտան­գե­լով Հայ­րե­նի­քի ու ինչ­պէս նաեւ Սփիւռ­քի հա­մակ­րան­քը…։ Չմոռ­նանք Ար­ցա­խը… եւ դեռ կ՚եր­գենք «պիտ հաս­նինք Սա­սուն»…։­

Ի՞նչ­պէս:

ՍԱՐ­ԳԻՍ ՓՈ­ՇՕՂ­ԼԵԱՆ

«Զար­թօնք»