Արխիւ
ՎԱՐԱՆԴ ՔՈՐԹՄՈՍԵԱՆ
5-րդ դարու դարասկիզբին հայ իրականութենէն ներս կատարուած իրադարձութիւնը շրջադարձային էր բոլոր առումներով: Եթէ մինչ այդ հայը կ՚ապրէր, կ՚արարէր բանաւոր կերպով, կամ բնութեան իրեն յատկացուցած միջոցներուն շնորհիւ, ապա Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի հայ այբուբենի յայտնաբերմամբ կամ կարգաւորմամբ, նոր էջ մը կը բացուէր հայ ժողովուրդի պատմութեան մէջ:
ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ
1910-նական թուականներէն սկսեալ երիտասարդ բանաստեղծ Դանիէլ Վարուժան արդէն սկսած էր մեծ ճանաչում ստանալ: Այդ տարիներուն ան կը դառնայ Պոլսոյ գրական շրջանակներու ազդեցիկ դէմքերէն մէկը, գրական հաւաքոյթներու ոգին, ինչպէս նաեւ՝
1911 թուականին կը տեղափոխուի Եւդոկիոյ (Թոքատ) ազգային ճեմարան, իսկ 1912 թուականին կը հրաւիրուի Պոլսոյ Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչ վարժարանը՝ տեսուիչի պաշտօնով:
ՎԱՐԱՆԴ ՔՈՐԹՄՈՍԵԱՆ
Հարցում. Ինչպէ՞ս հասկնալ Առակացի հետեւեալ համարները. «Տղայէն խրատը մի՛ կտրեր, վասնզի եթէ զանիկա գաւազանով ծեծես, չի մեռնիր: Թէեւ դուն անիկա գաւազանով կը ծեծս, բայց անոր հոգին դժոխքէն կ՚ազատես» (Առ 23.6-8):
Սուրբ Էջմիածնի Մայր Տաճարին մէջ երէկ մատուցուեցաւ Ս. Պատարագ։ Այսպէս, Մայր Տաճարի ամրակայումէն վերջ անցեալ շաբաթավերջին տեղի ունեցած վերաօծման յաջորդած այս առաջին կիրակի օրը պատարագիչն էր Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի դիւանապետ Տ. Արշակ Արք. Խաչատրեան։
Արեւմտեան Եւրոպայի հայրապետական պատուիրակ եւ Վատիկանի Ս. Աթոռին մօտ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի մշտական ներկայացուցիչ Տ. Խաժակ Արք. Պարսամեան այս օրերուն կը մասնակցի Հռոմէական կաթոլիկ եկեղեցւոյ Սուրբ Սինոդի 16-րդ հերթական ընդհանուր ժողովին, որ պիտի տեւէ մինչեւ հոկտեմբերի 26-ը։
ՍԱԳՕ ԱՐԵԱՆ
Կազզէի մէջ շղթայազերծուած արիւնալի ու ողբերգական պատերազմը արդէն տարի մըն է կը շարունակուի:
«Համաս» այսօր առաջուան ուժը չունի, սակայն արմատախիլ չէ, ապագային կրնայ վերարտադրուիլ: Ամերիկեան ղեկավարութիւնը կը ջանայ իր հանրութիւնը համոզել, թէ այդքան ալ խանդավառ չէ Նեթանիյահուի կերպարով: Իսրայէլի կառավարութեան ընթացքը կ՚ենթադրէ բացարձակ պարտութիւն մը՝ մինչ ԱՄՆ-ի որոշ հրէական շրջանակներն ալ կը դիտարկեն նոյնը:
ՎԱՐԱՆԴ ՔՈՐԹՄՈՍԵԱՆ
Հոկտեմբեր ամիսը մեր ժողովուրդը նուիրած է մշակոյթին: Մշակոյթը չի սահմանափակուիր տարուան մէկ ամիսով, որովհետեւ մշակոյթ մը միշտ կայ՝ այնքան ատեն որ կայ զինք կրող ժողովուրդը: Այս լոյսին տակ, այսօրուընէ սկսեալ եւ յառաջիկայ շուրջ երկու շաբաթներու ընթացքին, թերթիս մէջ պիտի հրապարակենք յօդուածաշարք մը՝ նուիրուած մշակոյթին եւ անոր առնչուող նիւթերու:
ՊԻԱՆՔԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ
Իւրաքանչիւր մարդ անպայման ունի որոշ կողմեր, որոնք կը փափաքի փոխել: Մարդը յատկապէս կ՚ուզէ փոխել այն կողմերը, որոնք բացասաբար կ՚անդրադառնան իր, իր կեանքի եւ շրջապատի վրայ։
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Դարերէ ի վեր անորոշութիւններու՝ անստուգութիւններու՝ ցաւերու եւ զրկանքներու բեռին տակ հեծող ժողովուրդներ՝ նոր կեանք եւ նոր հոգի ստացան Յիսուսի գետայորդող մխիթարութիւններէն, անոր փրկաբաշխ շնորհներէն, եւ Աւետարանի քարոզութեան ունկնդիրները Երկնաւոր Հօր խանդաղատանքը կը զգային իրենց մէջ, եւ հոգեւոր կեանքով մը կը վերածնէին։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Նախընթաց օրուան մեր «Փրկեցէ՛ք թատրոնը» խորագրեալ յօդուածով խօսեցանք նահանջի մէջ գտնուող հայ թատրոնի մասին, սակայն այսօր կու գանք ըսել, որ իրականութեան մէջ թատրոնը չէ՛ որ կը կորսուի, այլ պարզապէս մարդոց սպասումներն ու հետաքրքրութիւնները փոփոխութիւն կ՚արձանագրեն. մարդիկ այսօր թատրոնի մէջ արուեստ չեն փնտռեր. այլեւս այդտեղ նշանակութիւն չունի նիւթն ու միտք բանին, գաղափարն ու զգացումը:
Երէկ, Սամաթիոյ մէջ 2024-2025 շրջանի առաջին մատաղօրհնութիւնը տեղի ունեցաւ՝ մինչ համայնքային շրջանակները համախմբուեցան բարձր տրամադրութեամբ։ Պատմական թաղի Ս. Գէորգ եկեղեցւոյ եւ յարակից Սահակեան-Նունեան վարժարանի ի նպաստ տարեկան սիրոյ սեղանը սարքուեցաւ կիրակնօրեայ արարողութիւններէն վերջ, որոնք տեղի ունեցան Թուրքիոյ Հայոց Պատրիարք Ամեն. Տ. Սահակ Ս. Արք. Մաշալեանի նախագահութեամբ։
«Հայճար»ի նախաձեռնութեամբ, շաբաթավերջին հերթական անգամ ոգեկոչուեցան արքունի ճարտարապետներ Պալեան գերդաստանի հոգելոյս անդամները, որոնց գործերը կը բնորոշեն Իսթանպուլի պատմական դիմագիծը։
2024-2025 շրջանի առաջին սիրոյ սեղանին թրքահայ ազգային-եկեղեցական կեանքի առկայ մարտահրաւէրներուն եւ հրատապ օրակարգին շուրջ ծաւալուն արժեւորում:
«Մեր նաւը տակի մասէն ջուր կ՚առնէ, սակայն ուղեւորները վերը կը զուարճանան։ Այնպէս կը ձեւացնենք, թէ ոչինչ կայ, սակայն, կա՛յ։ Ժողովրդագրութիւնը մեզի համար ամէն ինչ կը նշանակէ»:
Ֆրանսայի «L’Œuvre d’Orient» կազմակերպութիւնը, որ Արեւելքի քրիստոնեաներու առանցքով գործունէութիւն կը ծաւալէ, այս տարուան գրական մրցանակը շնորհեց ֆրանսահայ յայտնի պատմաբան Ռէյմոն Յարութիւն Գէորգեանին։
Պաքու կը շարունակէ յամառօրէն օրակարգի վրայ պահել Երեւանին հասցէագրուած պահանջը՝ Սահմանադրութեան փոփոխութեան վերաբերեալ։ Ատրպէյճանի նախագահ Իլհամ Ալիեւի յատուկ յանձնարարութիւններով դեսպան Էլչին Էմիրպէյով իտալական մամուլին տուած հարցազրոյցին մէջ նշեց, որ իր երկրի նուիրական պարտքն է ապահովել՝ որպէսզի խաղաղութեան պայմանագիրը նոյնիսկ տեսականօրէն անհնարին դարձնէ ապագային իր երկրին դէմ տարածքային պահանջներու ներկայացումը։
Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան աւարտեց դէպի Փարիզ աշխատանքային այցելութիւնը, որու ընթացքին մասնակցեցաւ Ֆրանսախօսութեան միջազգային կազմակերպութեան 19-րդ գագաթաժողովին։
Տ.Տ. Գարեգին Բ. Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը այս օրերուն կ՚այցելէ Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ։ Վեհափառ Հայրապետը երէկ երեկոյեան ժամերուն հասաւ Նիւ Եորք, ուր դիմաւորուեցաւ Հայաստանեայց Առաքելական Եկեղեցւոյ Հիւսիսային Ամերիկայի Արեւելեան թեմի առաջնորդ Տ. Մեսրոպ Եպսկ. Պարսամեանի գլխաւորութեամբ։
Պոլսահայ հոգեւորականաց դասէն Տ. Յարութիւն Վրդ. Տամատեան եւ Պատրիարքական փոխանորդ Տ. Գրիգոր Աւ. Քհնյ. Տամատեան, որոնք այս օրերուն Հայաստանի մէջ կը գտնուին, երէկ Ջրվէժի Ս. Կաթողիկէ եկեղեցւոյ մէջ մասնակցեցան կիրակնօրեայ արարողութիւններու։
Պաքըրգիւղի ընտանիքը կը պատրաստուի տարեկան մատաղօրհնութեան, որ նախատեսուած է նոյեմբերի 17-ին։ Աւանդական սիրոյ սեղանին ընդառաջ Պաքըրգիւղի Ծնունդ Ս. Աստուածածնի եկեղեցւոյ թաղային խորհուրդի ատենապետուհի Մարի Եանճը եւ գործակից ընկերները այցելեցին Պատրիարքարան։
Գատըգիւղի Արամեան սանուց միութեան մէջ երէկ երեկոյեան տեղի ունեցաւ նոր եղանակի բացումը։ Միութեան վարչութեան ատենապետ Սեւան Աթաօղլու եւ գործակից ընկերները ջերմ մթնոլորտի մը մէջ հիւրընկալեցին երեկոյթի բոլոր մասնակիցները։