ԽՈՆԱՐՀ ՀՈԳԻՆԵՐ

Քրիս­տոս ե­կաւ աշ­խար­հին իր՝ ամ­բողջ սի­րով ու խո­նար­հու­թեամբ, բայց մար­դոց սիր­տը եւ հո­գին լե­ցուած էր աշ­խար­հիկ տե­սակ տե­սակ հրայրք­նե­րով, զա­նա­զան զբա­ղում­նե­րով՝ ուր տեղ չկար սի­րոյ, խո­նար­հու­թեամբ ի­րեն տեղ փնտռող Քրիս­տո­սի ան­կեղծ սի­րոյն։

Աշ­խար­հիկ ա­մէն զբա­ղում ի­րենց տե­ղը ու­նէին մարդ­կա­յին սիր­տին ու հո­գիին մէջ՝ ա­րուեստ, ի­մաս­տա­սի­րու­թիւն, գի­տու­թիւն, քա­ղա­քա­կա­նու­թիւն, բայց տեղ չկա՛ր սի­րոյ, որ խո­նար­հա­բար կու գար տեղ գրա­ւե­լու մար­դոց սրտին ու հո­գիին մէջ։

Այ­սօր ալ, ա­ւե­լի քան քսան դար վերջ, Քրի­ստոս կու գայ խո­նար­հու­թեամբ իր սէ­րը տե­ղա­ւո­րել մեր սրտե­րուն ու հո­գի­նե­րուն մէջ, բայց տեղ չի կրնար գտնել շա­տե­րու մօտ, քա­նի որ ա­նոնք զբա­ղած են աշ­խար­հիկ մտա­հո­գու­թիւն­նե­րով։ Ա­հա թէ քսան դար ա­ռա­ջուան տե­սա­րա­նը կը կըրկ-նըւի ա՛յ­սօր ալ, ինչ­պէս բո­լոր ժա­մա­նակ­նե­րու մէջ եւ ա­մէ­նու­րեք։ Այ­սօր ալ աշ­խարհ տեղ չու­նի Յի­սու­սի ան­կեղծ սի­րոյն հա­մար, խո­նար­հու­թեան հա­մար եւ իր սիրտն ու միտ­քը գո՛ց է այն բո­լոր գե­ղեց­կու­թիւն­նե­րուն դէմ՝ զորս աս­տուա­ծա­յին «հիւր»ին, Յի­սու­սի կը վե­րա­բե­րին։

Ար­դա­րեւ, Յի­սու­սի մար­դե­ղու­թեան ի­րո­ղու­թեան կը հե­տե­ւի խո­նար­հու­թիւն, հո­գե­ւոր աղ­քա­տու­թիւն եւ հնա­զան­դու­թիւն։ Ե­րեք սկզբունք­ներ՝ ո­րոնք խո­տոր կը հա­մե­մա­տին ա­մէն շրջա­նի աշ­խար­հիկ մտա­ծե­լա­կեր­պին, նիւ­թա­պաշտ բա­րո­յա­կա­նին՝ ո­րոնց հա­մար տեղ չու­նի աշ­խարհ։

Աշ­խարհ տեղ չու­նի ո՛չ իր սրտին, ո՛չ մտքին մէջ։

Աշ­խարհ հե­ռո՜ւ է այն գի­տակ­ցու­թեան անդ­րա­դար­ձու­մէն՝ թէ Յի­սուս կու գայ ա­ռանձ­նաշ­նոր­հել զինք։

«Ե­րա­նի՜ հո­գիով աղ­քատ­նե­րուն» (ՄԱՏԹ. Ե 3)։­

Ե­րա­նու­թիւն­նե­րը կը յայտ­նեն դա­սա­ւո­րում մը ե­րա­նու­թեան եւ շնորհ­քի գե­ղեց­կու­թեան եւ խա­ղա­ղու­թեան։ Հոս ալ Յի­սուս կը ներ­բո­ղէ աղ­քատ­նե­րուն տրուած ու­րա­խու­թիւ­նը, քա­նի որ ա­նո՛նցն է Ար­քա­յու­թիւ­նը ի­րենց խո­նար­հու­թեան պատ­ճա­ռով։

«Աս­տուա­ծա­յին Բա­նը մարդ­կա­յին հո­գիին կա­մո­վին խո­նար­հու­թիւ­նը եւ հո­գիով հրա­ժա­րու­մը կը կո­չէ -հո­գիով աղ­քա­տու­թիւն-, իսկ ա­ռա­քեա­լը Աս­տու­ծոյ աղ­քա­տու­թիւ­նը մե­զի օ­րի­նակ կու տայ, երբ կ՚ը­սէ.- Աղ­քա­տա­ցաւ մե­զի հա­մար» (Բ ԿՈՐՆ. Ը 9), կ՚ը­սէ Սուրբ Գրի­գոր Նիւ­սա­ցի։

Իսկ Սուրբ Օ­գոս­տի­նոս կ՚ը­սէ. «Ամ­բար­տա­ւա­նը կը փնտռէ երկ­րա­ւոր զօ­րու­թիւ­նը, մինչ­դեռ հո­գիով աղ­քա­տը կ՚ո­րո­նէ եր­կին­քի Ար­քա­յու­թիւ­նը»։ Ուս­տի ճշմա­րիտ եր­ջան­կու­թեան բաղ­ձան­քը կ՚ա­զա­տագ­րէ մար­դը այս աշ­խար­հի ինչ­քե­րուն ան­չափ փա­րու­մէն եւ զայն կը կա­տա­րէ ու կը կա­տա­րե­լա­գոր­ծէ Աս­տու­ծոյ տե­սու­թեան ու ե­րա­նու­թեան մէջ։

Խո­նարհ հո­գի­ներ, հո­գե­պէս աղ­քատ­ներ եւ հնա­զանդ ո­գիով դի­մա­ւո­րող­ներ պի­տի կա­րե­նան տեղ բա­նալ ի­րենց սրտին ու մտքին մէջ՝ որ խո­նար­հու­թեան ու սի­րոյ Իշ­խա­նը տե­ղա­ւո­րուի ու հան­գա­մա­նօ­րէն բազ­մի։ Այն ա­տեն պի­տի վա­յե­լեն ա­նոնք այն ա­ռանձ­նաշ­նորհ­նե­րը՝ որ Յի­սուս կրնայ բե­րել ի­րենց կեան­քին։ Ի՛նչ որ չի կրնար օգ­տա­կար ու ար­դիւ­նա­ւոր ըլ­լալ մար­դոց՝ կը դառ­նայ ան­մատ­չե­լի եւ ա­նըն­դու­նե­լի։

Ար­դա­րեւ էա­կա­նը, ան­մի­ջա­կա­նը, պար­զը եւ չա­փա­ւո­րը ան­կիւն­ներն են մար­դոց ըն­դու­նե­լու­թեան։ Եւ ո­րե­ւէ նոր ա­ռա­ջար­կու­թիւն մար­դոց կող­մէ կը դի­մա­ւո­րուի կաս­կա­ծով եւ հար­ցու­մով՝ թէ ի՞նչ օ­գուտ կրնայ քա­ղուիլ ան­կէ եւ կամ որ­քա՞ն եւ ինչ­պէ՞ս կը ծա­ռա­յէ ի­րենց շա­հուն կամ օգ­տին։ Այս­պէս, մար­դիկ կլա­նուած են անձ­նա­կան շա­հե­րով, աշ­խար­հիկ հո­գե­րով, մտա­հո­գու­թիւն­նե­րով, հե­ռա­ւոր եւ յա­ճախ ա­նի­րա­կա­նա­լի, ան­կա­րե­լի յոյ­սե­րով եւ ե­րա­զա­յին ծրա­գիր­նե­րով։ Մինչ­դեռ ըստ ա­ռա­ծի մը՝ մար­դիկ կը ծրագ­րեն եւ Աս­տուած կը ծի­ծա­ղի։

Մար­դիկ կաս­կա­ծով, տա­րա­կու­սան­քով կը դի­մա­ւո­րեն նո­րը, սա­կայն պատ­րա՛ստ են նոյն ժա­մա­նակ ըն­դու­նե­լու ո­րե­ւէ նո­րու­թիւն, ո­րե­ւէ նոր՝ որ կրնայ ծա­ռա­յել ի­րենց շա­հուն կամ ընդ­հան­րա­պէս ի­րենց օգ­տին։

Եւ ա­հա­ւա­սիկ, հո­գե­ւո­րա­կա­նին եւ ա­մէն ճշմա­րիտ հա­ւա­տա­ցեա­լի պարտքն ու  պար­տա­կա­նու­թիւնն է՝ աշ­խար­հի մեծ սրտին առ­ջեւ զգաց­նել, թէ մարդ պէ՛տք ու­նի այն միա՛կ ու­ժին, Փրկչին, որ կա­րող է օգ­նել ի­րեն, փրկել զինք մեղ­քէն, ա­մէն տա­ռա­պան­քէ եւ հասց­նել եր­ջան­կու­թեան։

Մարդ երբ զգայ ի­րեն ի­րա­պէս օգ­տա­կա­րը, այն ա­տեն հա­մայն մարդ­կու­թիւ­նը հա­կա­ռակ իր խռո­վա­լից եւ եր­բեմն ըմ­բոստ հո­գիին, պի­տի բա­նայ իր սրտին դռնե­րը, եւ «մեր­ժուա՛ծ» եւ ա­նըն­դու­նե­լի հիւ­րը՝ Յի­սու­սը պի­տի ըն­դու­նի սի­րով, որ­պէս­զի կա­տա­րէ իր փրկա­րար գոր­ծը իւ­րա­քան­չիւր ան­հա­տի նե­րաշ­խար­հէն ներս։ Բայց պէտք է խոս­տո­վա­նիլ, թէ աշ­խարհ տա­կա­ւին պէտք ե­ղած չա­փով ու կեր­պով զգա­ցած չէ ա­նոր պա­հանջ­քը եւ այդ­պէս կ՚ե­րե­ւի, թէ շատ ալ հե­ռո՜ւ է։

Յի­սուս ա­ւե­լի քան քսան դա­րե­րէ ի վեր դեռ «Ան­ծա­նօթ» մըն է, նոյ­նիսկ ա­նոնց՝ որ ի­րենք զի­րենք քրիս­տո­նեայ կ՚ա­նուա­նեն։ Որ­քա՜ն ցա­ւա­լի է. քրիս­տո­նեայ ըլ­լալ բայց չճանչ­նալ Քրիս­տո­սը…։ Սա­կայն Ա­նոր նկատ­մամբ մար­դուն ան­տար­բե­րու­թիւ­նը, զգա­ցուած պէտ­քին պա­կասն է, որ զԻնք հե­ռու կը պա­հէ մար­դոց­մէ։ Եւ այն­քան ա­տեն, որ մարդ փակ պա­հէ իր սրտին դռնե­րը, Յի­սուս պի­տի մնայ մեր­ժուած ու ա­նըն­դու­նե­լի «Հիւր» մը՝ ինչ­պէս ե­ղաւ իր ծննդեան ժա­մա­նակ. «Ի­րեն հա­մար ի­ջե­ւա­նին մէջ տեղ չկար»։ Ար­դա­րեւ ով­քե՞ր էին լե­ցու­ցած Բեթ­ղե­հէ­մի պան­դոկ­նե­րը, որ Յով­սէփ, Մա­րիամ եւ նո­րա­ծին մա­նու­կը դուրս մնա­ցին, տեղ չու­նե­ցան այդ հիւ­րա­նոց­նե­րուն մէջ։ Ով­քե՞ր կը կար­ծէք. ան­շուշտ զօ­րա­ւոր­ներ, լե­ցուն քսակ­նե­րով վա­ճա­ռա­կան­ներ, եւ ի­րենք զի­րենք Դաւ­թի շա­ռա­ւիղ նկա­տող իս­րա­յէ­լա­ցի­ներ, ո­րոնք հա­ւա­քուած էին յայտ­նի նա­խանձ­ախնդ­րու­թեամբ։ Երբ ա­նոնք լե­ցու­ցած էին պան­դոկ­նե­րը, բնա­կան էր, որ դուրս մնա­յին սէ­րը, խո­նար­հու­թիւ­նը, հա­մես­տու­թիւ­նը, պար­զու­թիւ­նը…։

Եւ Սէ­րը, Խո­նար­հու­թիւ­նը, Հա­մես­տու­թիւ­նը, ա­մէն Ա­ռա­քի­նու­թիւն, ան­դին, գո­մին խա­ղա­ղիկ սրբու­թեա­նը մէջ՝ տե­ղի կ՚ու­նե­նար մարդ­կա­յին ազ­գին պատ­մու­թեան մե­ծա­գոյն դէպ­քը՝ Մարդ­կու­թեան խոր­հուր­դին կա­տա­րու­մը կ՚ի­րա­կա­նա­նար եւ կը յե­ղա-շըրջուէր մարդ­կու­թեան ամ­բողջ ըն­թաց­քը, կը փո­խուէր մարդ­կու­թեան նկա­րա­գի­րը եւ ճա­կա­տա­գի­ր կար­ծուած կեան­քը ամ­բողջ։

Նո­րա­ծին մա­նու­կի մը ան­կեղծ ժպի­տին մէ­ջէն Աս­տու­ծոյ սէ­րը կը տա­րա­ծուէր մարդ­կու­թեան վրայ։

Եւ ե­թէ պան­դոկ­նե­րու մէջ՝ յղփան­քի մէջ ան­գի­տա­կից հուժ­կու մար­դիկ գիտ­նա­յին, թէ ո՞վ է որ կը մեր­ժուէր, կը հե­ռա­ցուէր ի­րենց­մէ, ե­թէ կա­րե­նա­յին տես­նել լու­սա­ւոր ա­պա­գան, ան­տա­րա­կոյս հա­կա­ռակ ի­րենց բութ ան­տար­բե­րու­թեան, ա­նոնք շատ լայն պի­տի բա­նա­յին ի­րենց դռնե­րը եւ սի­րով պի­տի ըն­դու­նէին զԱյն։

Այ­սօր ալ շատ տար­բեր չէ տե­սա­րա­նը ընդ­հան­րա­պէս, մար­դիկ պատ­րա՛ստ են ի­րենց դռնե­րը լայն բա­նա­լու ա­մէն տե­սակ աշ­խար­հա­յին շահ եւ օ­գուտ քա­ղե­լու հա­մար ա­նոնցմէ՝ ո­րոնք կը խոս­տա­նան եւ կամ խոս­տա­նալ կը ձե­ւաց­նեն տալ, ի՛նչ որ կը պա­հան­ջեն ա­նոնք։ Մար­դիկ այ­սօր ալ զբա­ղած են աշ­խար­հիկ հո­գե­րով, մտա­հո­գու­թիւն­նե­րով եւ ան­տար­բեր են հո­գիին ու հո­գե­կան ճշմար­տու­թիւն­նե­րու, աշ­խար­հիկ բա­րո­յա­կա­նը կը գրա­ւէ զի­րենք. աշ­խար­հը եւ մարդ­կա­յին հո­գին տեղ չու­նին Յի­սու­սը ըն­դու­նե­լու հա­մար, չեն կրնար զգալ ու ճանչ­նալ զԱյն իբ­րեւ գե­րա­գոյն բա­րիք եւ ճշմար­տու­թիւն։ Փակ է դռնե­րը Ա­նոր հա­մար։

Յի­սուս այն ա­տեն միայն կը ծնի մար­դուս մէջ, երբ ան ամ­բող­ջու­թեամբ բա­ցուի Իր ճշմար­տու­թեան, Իր նկա­րագ­րին, Իր ու­ժին եւ վեր­ջա­պէս այն գե­րա­գոյն նպա­տա­կին՝ ո­րուն սահ­մա­նուած ու ծրագ­րուած է մար­դուն կեան­քը Իր­մո՛վ…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարտ 27, 2015, Իս­թան­պուլ