Հոգե-մտաւոր

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Աւազանի անունով Գաբրիէլ, Յակոբի որդի Հ. Ներսէս Ակինեան ծնած է 10 սեպտեմբեր 1883 թուականին՝ Արդուին։ Ան վախճանած է Վիեննա՝ 28 հոկտեմբեր 1963-ին։ Եղած է բանասէր, ձեռագրագէտ, պատմաբան, մանկավարժ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մար­կոս Ա­ւե­տա­րա­նիչ իր Ա­ւե­տա­րա­նին 2-րդ գլ­խուն 1-12 հա­մար­նե­րուն մէջ կը նկա­րագ­րէ դէպք մը։
Ա­ւե­տա­րա­նի­չը կը պատ­մէ, թէ չորս հո­գի­ներ ան­դա­մա­լոյծ մը շալ­կե­լով, բե­րած են Յի­սու­սի մօտ, սա­կայն բազ­մու­թեան շա­տու­թեան պատ­ճա­ռով չեն կրցած մօ­տեց­նել զայն Յի­սու­սին։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մեր այսօրուան գրութեան վերնագիրը կ՚առնենք մեր ազնիւ բարեկամ Տքթ. Վարդ Շիկահերի շահեկան մէկ յօդուածէն։ Արդարեւ, երբ «մարդ» եւ «գայլ» միասին կը յիշուին, անմիջապէս կը մտաբերենք երկու տարբեր խօսքեր՝ մին Աւետարանէն, իսկ միւսը՝ հռոմէացի բանաստեղծ «Plautus»ի ըսած եւ անգլիացի «Hobbes»ի կողմէ կրկնուած եւ իւրացուցուած յայտնի ասացուածքէն։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարդկային էութեան մէջ, ինքն իր «Ես»ին դէմ պայքարը ամենամեծն է մղուած բոլոր պայքարներուն նկատմամբ։ Արդարեւ, ամենէն դժուարն է պարտել «Ես»ը, քանի որ ան ներքնապէս կը դիմադրէ արտաքին ամէն ազդեցութեան եւ կ՚ուզէ միշտ յաղթական ելլել այդ պայքարէն եւ երբեք չի նահանջեր եւ զիջողութիւն ցոյց չի տար այդ մասին։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Խաչը՝ մահու պատիժը գործադրելու պարզ գործիք մըն էր, սակայն Փրկչին Խաչը՝ խորհրդանիշը եղաւ Արդարութեան եւ Փրկութեան։ Այս ըմբռնումով է, որ քրիստոնէական հին եկեղեցիներ Խաչը փառաւորեցին, եւ խաչի յատուկ տօներ՝ թանկագի՜ն եղան երկիւղած հոգիներու համար։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Եկեղեցական բարենորոգման հարցին մէջ՝ ընդհանուր բաղձանքն է ամենէն առաջ իր դերին եւ պարտականութիւններուն գիտակցութեանը մէջ եւ իր կոչումին հաւատարմութեամբ բարձրացած տեսնել հայ եկեղեցականը։ Ուստի, հոգեւորականութեան յատկապէ՛ս ամուսնացեալ եկեղեցականութեան պէտք է տալ իր արժանաւոր դիրքը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ազնուականութիւնը միայն դասակարգի, հարստութեան տիտղոսի, եւ դիրքի մէջ փնտռել եւ գտնել կարծել՝ նախապաշարո՛ւմ մըն է լոկ. ախտաժէտ մտայնութիւն մը՝ որ ամբողջ պատմութեան ընթացքին ընկերային դասակարգերը ըմբոստացուցած է թէ՛ խորհուրդով, թէ՛ գործերով։
Այս իմաստով, «ժողովրդապետութիւն»ը այդ հին եւ ժամանակավրէպ մտայնութեան հասունցուցած պտո՛ւղն է։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Համ­բե­րու­թեան պա­կա­սը շատ բան կորսնց­նե­լու պատ­ճառ կ՚ըլ­լայ մար­դուս, այն ա­մէն ինչ՝ որ պի­տի կա­րե­նար շա­հիլ համ­բե­րա­տա­րու­թեամբ։
Յայտ­նի ա­ռա­ծը, որ կ՚ը­սէ.- Տա­սը ան­գամ չա­փէ, մէ՛կ ան­գամ կտրէ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Տարինե՜ր առաջ, եթէ չեմ սխալիր, 1970-ական թուականներուն էր, դպրոցական ընկեր մը, իմ ամէն օր անցած ճամբուս վրայ, խանութ մը կ՚աշխատէր։ Ամէն անգամ որ առիթը ունենայի եւ ինքն ալ յարմար ըլլար, կը տեսնէի զինք եւ «հինէն-նորէն» կը խօսէինք, թէ՛ դպրոցական յուշերը կ՚արթնցնէինք եւ թէ՛ օրուան զանազան իրադարձութիւններու մասին կարճ, բայց շատ հաճելի խօսակցութիւններ կ՚ունենայինք։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Կեանքը արդեօք անվերջ կրկնութիւններու ամուլ շրջան մը կամ անհասանելի նպատակի մը ընթա՞ցքն է։
Երբ հապճեպ ակնարկ մը նետենք անցեալին եւ զայն բաղդատենք ներկայ ժամանակով՝ պիտի տեսնենք, որ շատ բան չէ փոխուած, միայն անձեր եւ միայն արտաքին երեւոյթներ, բայց ըստ էութեան նո՛յն տեսարանն է, որ կը պարզուի մեր առջեւ։