Հոգե-մտաւոր

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Տարիքի հեղինակութիւն արժէք մը կը ներկայացնէ, երբ տարեցը տարիներու փորձառութենէն դասեր է քաղած եւ արժէք մը կրցած է աւելցնել իրեն փոխանցուած գիտութեան եւ փորձառութիւններուն վրայ եւ աւելիով կարողացած է փոխանցել զանոնք յաջորդ սերունդներուն։
Այս իմաստով, տարիքի հեղինակութիւնը դաւանիլ պարզապէս տարիքի նայելով եւ հաւատալ, թէ անիկա միա՛յն կրնայ արժանիք մը նկատուիլ։ 

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Խօսիլը՝ մարդուս ամենէն խորհրդանշական արարքն է, քանի որ խօսիլը միա՛յն իրեն յատուկ կարողութիւն մըն է բոլոր կենդանական աշխարհին մէջ։ Արդարեւ, մարդ, կը զանազանուի եւ կը տարբերի միւս բոլոր կենդանի էակներէն՝ իր բանականութեան եւ խօսելու յատկութեամբ։ Խօսիլը բանականութեան բնական մէկ հետեւանքն է։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

​Ընդհանուր տիեզերքի մէջ անուրանալի եւ անժխտելի սկզբունք մըն է, թէ բոլոր երեւոյթները իրենց ծնունդի պատճառները ունին։ Ուստի, պատճառ-արդիւնք յարաբերութիւնը ամէն մարզի մէջ ի զօրու է եւ անայլայլելի՛։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Սուրբ Գիրքը խնամով եւ զգուշութեամբ կարդալու եւ հասկնալու կարեւորութիւնը աւելի յայտնի կը տեսնուի, եթէ դիտենք կրօնական եւ հոգեւոր ճշմարտութիւններու վերաբերեալ վերացեալ գաղափարները մարդոց եւ մարդկային լեզուով հաղորդելու դժուարութիւնը։
Հոգեւոր բաներու վրայ խօսելու ժամանակ մարդիկ ընդհանրապէս կը գործածեն «վերաբանութիւն» կամ «նմանութիւն»։ 

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Յաճախ կը հարցնենք. «Ի՞նչ է կեանքը»։ Կեանքը որ կ՚ապրինք, շատ անգամ չենք անդրադառնար իսկ անոր գոյութեան՝ իմաստին կամ նպատակին։ Արդարեւ, այս կերպով, կեանքը «միատարր փորձութիւն» մը ըլլալ կը թուի, փորձառութիւն մը՝ որ անզգալիօրէն կը սկսի եւ անակնկալ կը վերջանայ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարդ մը ապագայի մէջ երջանիկ ապրելու համար, պէտք է ջանայ իր սորված բարի գաղափարները կենդանացնել եւ գործադրել՝ նաե՛ւ իր բարի գործերով։ Եւ այս իմաստով, քրիստոնեայի մը կատարելիք բարի գործերը բացատրուած են Քրիստոսի բարոյական վարդապետութեան մէջ, ինն համառօտ «երանութիւններ»ով, զորս ըսաւ Յիսուս, լերան վրայ մեծ բազմութեան առջեւ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարդը եւ բնութիւնը եթէ բաղդատուին, բաղդատութեան ո՞ր եզրով կարելի է համեմատել զանոնք, ըսել թէ՝ բնութիւնը մարդոց պէս կը վարուի՞, թէ՛ մարդիկ բնութեան պէս կը շարժին։ Սակայն սա իրական է, որ երկուքն ալ իրարու նման կը վարուին, կա՛մ, մէկը միւսը կ՚ամբողջացնէ եւ մէկը միւսին կատարեալ լուսաբանութիւնն է։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Գիտենք անշուշտ, որ Օրէնքը հոգեւոր է, բայց ես մարմնեղէն եմ՝ մեղքին ստրուկ դարձած։ Ինչ որ կ՚ընեմ՝ չեմ հասկնար թէ ինչո՛ւ կ՚ընեմ։ Որովհետեւ ուզածս չէ որ կ՚ընեմ, այլ հակառակը՝ ատած բանս է որ կ՚ընեմ», (ՀՌՈՄ. Է 14-15)։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Առաքեալներուն հանգանակը կը դաւանի թէ Աստուած «Արարիչն է երկինքի եւ երկրի, իսկ Նիկիոյ-Կ. Պոլսոյ հանգանակը կը բացայայտէ «տեսանելի եւ անտեսանելի բոլոր էակները»։
Աստուածաշունչ մատեանի մէջ «երկինք եւ երկիր» ասոյթը կը նշանակէ ինչ որ գոյութիւն ունի. ամբո՛ղջ արարչութիւնը։ Արարչութենէն ներս Աստուածաշունչը կը մատնանշէ նաեւ այն զօդը, որ երկինքը եւ երկիրը իրարու կը միացնէ եւ միանգամայն կը զատորոշէ «երկիր»ը՝ աշխարհն է մարդոց։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Սուտը՝ ճշմարտութեան հակառակ արտայայտութիւն մըն է. ճշմարտութիւնը ուրանալ եւ կամ կերպով մը ծածկել եւ կամ տարբեր ձեւով ներկայացնել կը նշանակէ։ Ժողովրդական պարզ մտայնութեամբ սովորութիւն է եղած ըսել. «Սուտ խօսելուն պատճառով ո՞վ մեռած է…»։