Հոգե-մտաւոր

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ընդ­հան­րա­պէս ինք­նա­կեդ­րոն մար­դոց մէջ տես­նուած անբ­նա­կան ե­րե­ւոյթ մը՝ զար­տո­ղու­թիւն մըն է՝ «ինք­զինք հա­մա­րել չփո­խա­նա­կուող ար­ժէք», կար­ծե­լով, թէ՝ ո՛չ ոք կրնայ կա­տա­րել ի­րենց կա­տա­րած գոր­ծը։ Ա­ւե­լի ժո­ղովր­դա­կան խօս­քով՝ «ո՛չ ոք կրնայ լեց­նել ի­րենց տե­ղը», կը կար­ծեն այդ ան­ձե­րը։ Եւ այդ­պի­սի­ներ, նախ ի­րենց ըն­տա­նի­քին, յե­տոյ ըն­կե­րու­թեան ե­թէ ո՛չ վնաս, բայց ո­րե­ւէ օ­գուտ չե՛ն պատ­ճա­ռեր։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մեր նա­խորդ եր­կու գրու­թիւն­նե­րով ջա­նա­ցինք ներ­կա­յաց­նել «գերզ­գա­յուն» կամ «գեր­յու­զա­կան խառ­նուածք» ու­նե­ցող­նե­րու ընդ­հա­նուր տե­սա­րա­նը՝ օգ­տուե­լով ջղա­յին եւ մտա­յին հի­ւան­դու­թիւն­նե­րու մաս­նա­գէտ Տքթ. Գ. Ա­մա­տեա­նի ու­սում­նա­սի­րու­թե­նէն։ Նաեւ տե­սանք, թէ դիւ­րազ­գաց ու դիւ­րագր­գիռ ան­ձեր «վնա­սա­կար տար­րեր» են ըն­կե­րա­յին կեան­քի մէջ, եւ թէ ա­նոնք ի­րենց դիւ­րա­բոր­բոք ու պա­տուախնդիր բնա­ւո­րու­թեամբ ո՜ր­քան կը դժուա­րաց­նեն թէ՛ ան­հա­տա­կան, թէ՛ հա­սա­րա­կա­կան կեան­քը։ Եւ դար­ձեալ ը­սինք, որ այս մա­սին նա­խան­ձախնդ­րու­թիւ­նը բնա­կան է եւ հասկնա­լի, պայ­մա­նով որ ան մնայ իր չա­փին ու սահ­մա­նին մէջ։ 

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

​Ստո­րեւ կը շա­րու­նա­կենք ներ­կա­յաց­նել Տքթ. Գ. Ա­մա­տեա­նի «Գերզ­գա­յուն Խառ­նուածք»ի մա­սին բժշկա-հո­գե­բա­նա­կան-մաս­նա­գի­տա­կան ու­սում­նա­սի­րու­թիւ­նը՝ հա­ւա­տա­րիմ մնա­լով իր բնա­տի­պին։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

​Մար­դիկ տար­բեր հա­կազ­դե­ցու­թիւն­ներ ցոյց կու տան դէպ­քե­րու։ Այս, ար­դա­րեւ, «խառ­նուածք»ի խնդիր մըն է եւ բնա­կան պէտք է դի­մա­ւո­րուի։ Ո­մանք դիւ­րազ­գաց են՝ դիւ­րաւ վի­րա­ւո­րուող, փափ­կա­սիրտ եւ պա­տուազ­գաց՝ ո­րոնք գերզ­գա­յուն կամ գեր­յու­զա­կան խառ­նուածք մը ու­նին։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ու­սու­մը մար­դուս մտքի տա­րո­ղու­թիւ­նը կրնա՞յ փո­խել, եւ ե­թէ կրնայ՝ ո՞ր աս­տի­ճա­նի կրնայ փո­խել։
Ու­սում եւ կրթու­թիւն, եր­կու անհ­րա­ժեշտ ար­ժէք­ներ են մար­դուս զար­գաց­ման, կա­տա­րե­լու­թեան եւ ըն­կե­րու­թեան մէջ դիրք մը ու­նե­նա­լու հա­մար։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Ճա­կա­տա­գիր» տա­ռա­ցիօ­րէն կը նշա­նա­կէ՝ նա­խա­սահ­մա­նուած վի­ճակ։ Բայց ճա­կա­տա­գի­րը որ­պէս կեան­քի ըն­թաց­քին ազ­դու մէկ տար­րը, կամ կեան­քի ճամ­բուն ու­ղե­ցոյ­ցը, ի­րա­պէս գո­յու­թիւն ու­նի՞, ա­ւե­լի բաց կեր­պով. «ճա­կա­տա­գիր» ը­սուա­ծը կա՞յ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ու­ժը կա­րե­ւոր ազ­դակ մըն է կեան­քին հա­մար։ Ար­դա­րեւ ո՛ւժն է որ ըն­թացք կու տայ կեան­քին, ո՛ւժն է որ կ՚ե­րաշ­խա­ւո­րէ կեանք, եւ ո՛ւժն է որ ա­պա­հով ըն­թացք մը կը պատ­րաս­տէ կեան­քին։ Ան­տա­րա­կոյս բո­լորս ալ գի­տենք, թէ՝ ինչ­պէս նիւ­թա­կան-ֆի­զի­քա­կան՝ նոյն­պէս եւ հո­գե­ւոր աշ­խար­հին մէջ ու­ժե­րը ընդ­հան­րա­պէս լուռ են։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մայ­րը՝ ըն­տա­նի­քին մէջ տար­րա­կան դեր մը ու­նի, ինչ որ ան­վի­ճե­լի է։ Մայ­րը որ­պէս «կին-մարդ» ըն­տա­նի­քը կազ­մող տարր մը, ան­դամ մըն է, իսկ որ­պէս «մայր» պա­տաս­խա­նա­տու՝ ըն­տա­նի­քին թէ՛ ներ­կա­յէն, թէ՛ ա­պա­գա­յէն, քա­նի որ ըն­տա­նի­քը տե­ւա­կա­նաց­նող ան­դամ­նե­րը՝ զա­ւակ­նե­րը ա՛ն է որ կը պատ­րաս­տէ, հո­գե­պէս կը կազ­մա­ւո­րէ, մա­նա­ւանդ ա­նոնց մտա­ւոր եւ մարմ­նա­ւոր զար­գաց­ման մէջ կա­րե­ւոր դեր մը կը կա­տա­րէ։ Այս ի­մաս­տով մայ­րը, ըն­տա­նի­քին՝ այս սրբա­զան ու նուի­րա­կան միու­թեան թէ՛ հիմն է՝ թէ՛ սիւ­նը, մէկ խօս­քով՝ ա­մէն ին­չը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարդ­կա­յին կեան­քը եւ ամ­բողջ բնու­թիւ­նը գու­նա­ւոր է, ա­ւե­լի ճիշդ՝ գոյնզ­գո՛յն է. բայց տի­րա­կա­նը սեւն ու ճեր­մա՛կն է, քա­նի որ կեան­քը եւ բնու­թիւ­նը բո­լո­րո­վին հա­կա­դիր ար­ժէք­նե­րու վրայ հաս­տա­տուած ի­րո­ղու­թիւն­ներ են՝ ո­րոնց գո­յա­պահ­պա­նու­մը եւ գո­յա­տե­ւու­մը կա­խում ու­նի այդ հա­կա­դիր ար­ժէք­նե­րուն ներ­դաշ­նա­կու­թե­նէն։ Խոր­հե­ցէ՛ք, սի­րե­լի­նե՜ր. մու­թը եւ լու­սա­ւո­րը, բա­րին եւ չա­րը, ցե­րե­կը եւ գի­շե­րը, սէ­րը եւ ա­տե­լու­թիւ­նը, յա­ջո­ղու­թիւ­նը եւ ձա­խո­ղու­թիւ­նը, եւ տա­կա­ւին ի՜նչ հա­կադ­րու­թիւն­ներ չե՞ն որ կը տի­րեն մարդ­կա­յին կեան­քին եւ բնու­թեան։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարդ, կեան­քի ըն­թաց­քին, բնա­կա­նա­բար կը դի­մա­ւո­րուի զա­նա­զան ան­ձե­րու հետ, այ­սինքն զա­նա­զան բնա­ւո­րու­թիւն­նե­րու հետ։ Մարդ քա­նի որ կ՚ապ­րի հա­ւա­քա­կան-ըն­կե­րա­յին կեանք, ու­րեմն պար­տա­ւոր է հան­դուր­ժե­լու այդ տար­բեր բնա­ւո­րու­թեան տէր մար­դոց, ու­զէ կամ չու­զէ։