Հոգե-մտաւոր

ԹՈՒՂԹ՝ ՈՐ ԱՍՏՈՒԱԾ Է ԱՐԴԷՆ (Ա.)

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Բոլորս ալ կը տանջուինք, կը պայքարինք, մեր անձերը կը հիւծենք, որպէսզի ձեռք ձգենք աշխարհի ամենէն խաբուսիկ, ամենէն վտանգաւոր ու անիմաստ ստեղծագործութիւնը՝ դրամը. հաւատքի մարմնացում մը, որ կը դառնայ նաեւ մարդկային արժէքներու գերիշխան տիրակալը:

ՍՈՒՐԲ ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ՝ ԱՐԱՐՉԱԳՈՐԾՈՒԹԵԱՆ ՄԱՍԻՆ

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

​Սուրբ Գրիգոր Տաթեւացի (1346-1409 թթ.), «Ոսկեփորիկ»ի մէջ (1401 թ.) «Վկայութիւններ Համագոյ եւ Զուգապատիւ Սուրբ Երրորդութեան եւ նոյնագործ Արարչութեան մասին» խորագրով կը գրէ.

ԱԼԻՔԵԱՆ. ՄԱԿԱՆՈՒՆ՝ ՈՐ ՀՈՄԱՆԻՇՆ Է ԻՐ ԿԵԱՆՔԻՆ

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Անշուշտ (կարծես ինչպէս ամէ՛ն մտաւորականի պարագային), կեանքը Ալիքեանի հանդէպ արդար չեղաւ. հայ ազգը չկրցաւ գնահատել մայրենի լեզուն աստուածացնող մտաւորականը եւ իր ծերութեան մէջ լքեց զինք.

ԱՆՍԽԱԼԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Հոգեւորականներ, «իբրեւ ստանձնուած առաջնահերթ պարտականութիւն ունին Աստուծոյ Աւետարանը բոլոր մարդոց քարոզելու». (ՄԱՐԿ. ԱԶ 15), ըստ Տիրոջ պատուէրի։ Արդարեւ, անոնք Քրիստոսի հեղինակութեամբ օժտուած են։

ԱԼԻՔԵԱՆ. ՄԱԿԱՆՈՒՆ՝ ՈՐ ՀՈՄԱՆԻՇՆ Է ԻՐ ԿԵԱՆՔԻՆ

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Աշխարհի վրայ կան մարդիկ, որոնք հայերէն կը գրեն, սակայն, կան նաեւ քիչեր՝ որոնք հայերէն կը ծնանին. ոմանք հայերէն կ՚արտայայտուին, իսկ քիչեր հայերէն կ՚ապրին, կը զգան եւ մինչեւ իսկ հայերէն կը մեռնին. քիչեր՝ որոնց ճամբով լեզուն մարմին ու հոգի, կեանք ու շունչ կը ստանայ:

ԽՈՍՏՈՎԱՆՈՒԹԵԱՆ ԱՐԺԷՔԸ

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

«Խոստովանիլ» իր ամենալայն իմաստով կը նշանակէ գաղտնի մնացած ճշմարտութիւն մը, իրականութիւն մը յայտնել։ Ան ունի զանազան մասնակի նշանակութիւններ. «յանցանքը ընդունիլ՝ յայտնելով զայն, այս իմաստով՝ գաղտնի արարքի յայտնում գործողին բերնով»։

ՀԱՄԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄՕ՛Թ

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Եթէ հիմա ըսեմ, հայ մտաւորականը մարմնավաճառէն չի՛ տարբերիր… զարմացա՛ծ պիտի նայիք: 
Յաճախ կան յօդուածներ, որոնք կ՚ուզես գրել, սակայն, որոշ վերապահութիւններ քեզ հեռու կը պահեն այդ յօդուածը գրելէ. կ՚ուզես շատ մը երեւոյթներու մասին խօսիլ, որոշ անուններ յիշել, սակայն, ստիպուած կ՚ըլլաս որոշ սահմաններ նկատի ունենալ, որովհետեւ վերջապէս ամէն հաստատութիւն ու կառոյց ունի իր մօտեցումներն ու համոզումները, որոնք որպէս գրող ստիպուած կ՚ըլլաս յարգել։

ՕՏԵԱՆ Կ՚ԱՏԷ՞ ՊԵՏՐՈՍ ԴՈՒՐԵԱՆԸ

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Պէտք է ընդունիլ, որ կեանքի մէջ «բախտ»ը որոշ տեղ մը ունի՝ մանաւանդ գրականութեան պարագային, որովհետեւ շատ անգամ գրողը իր մտաւոր կարողութենէն աւելի «բախտ»ն է, որ կենդանի կը պահէ. գուցէ մահն ու հիւանդութիւնը եւս տեղ մը «բախտաւորութիւն» կարելի է նկատել։

ՊԱՏԱՀԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

«Suam habet fortuna rationem»։ (Titus Petronius. «Satyricon»)։ Դիպուածը՝ պատահականութիւնը պատճա՛ռ ունի։ Այս կը նշանակէ, որ եթէ արդիւնք մը կայ՝ անիկա անպայման պատճառ մը ունի, եւ ասիկա դրական գիտութեան անհերքելի սկզբունքն է. մանաւանդ բնագիտական օրէնքներու մէջ այս «պատճառ-արդիւնք» սկզբունքը աւելի եւս զգալի եւ կիրարկելի է։

Էջեր